Yapısı bakımından arazi aracına, işlevsel olarak traktöre benzeyen, çıkardığı sesten dolayı halk arasında pat pat olarak adlandırılan ve kırsal kesimde yoğun olarak kullanılan standart dışı araçlar tarım çalışanları ve aileleri için önemli bir iş güvenliği riski teşkil etmektedir. Bu araçlar; ekim, püskürtme, tarlaların sürülmesi, toprağın suyunun giderilmesi gibi tarımsal faaliyetlerin yanı sıra özellikle yük ve yolcu taşıma başta olmak üzere karayolunda tarım dışı faaliyetlerde de üretim amacı dışında yoğun olarak kullanılmaktadır. Patpatlar ağırlık merkezi ve denge problemlerinden dolayı devrilmelere karşı hassastırlar. Bu güvenlik risklerine rağmen hiçbir güvenlik önlemi tasarlanmadan standart dışı üretilen bu araçlar, koruyucu güvenlik tertibatı içermemesi nedeniyle de ölüm ve yaralanmalara sebebiyet verme yönünden büyük bir risk oluşturmaktadır. Bu çalışmada, pat-patların karıştıkları kazalar incelenerek kazalara neden olan faktörlerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Pat patların karıştığı kazalar 2010-2015 yıllarında Samsun ili kırsal kesimi örneğinde olay raporlarına göre analiz edilmiştir. Bu çalışma karayolu üzerindeki kazalara ilave olarak tarımsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği alanlardaki kazaları da içermektedir. Çalışma kapsamında patpatların karıştığı kazalar; neden, zaman, yaş gibi faktörler yönünden analiz edilmiştir. Çalışmanın bulguları, mağdurların önemli bir kısmının çocuklar ve yaşlılar olduğunu ortaya koymuştur. Kazalar tarımsal faaliyetlerin yoğun olduğu aylarda artış göstermektedir. Dengesiz ağırlık merkezine sahip olan pat-patlar lastik patlaması, teker çıkması gibi ilkel güvenlik sorunlarının da etkisiyle daha çok devrilme türü kazalara sebebiyet vermektedir. Pat-patların karıştığı kazaların önemli bir kesimi basit güvenlik tedbirleriyle önlenebilir niteliktedir. Araçların güvenli kullanımı hedef alan eğitim programları geliştirmek sorunun çözümüne önemli katkılar sağlayacaktır.
Anahtar Kelimeler: İş Güvenliği, Kaza, Patpat, Risk, Standart Dışı Tarım Araçları
|
