Yapýsý bakýmýndan arazi aracýna, iþlevsel olarak traktöre benzeyen, çýkardýðý sesten dolayý halk arasýnda pat pat olarak adlandýrýlan ve kýrsal kesimde yoðun olarak kullanýlan standart dýþý araçlar tarým çalýþanlarý ve aileleri için önemli bir iþ güvenliði riski teþkil etmektedir. Bu araçlar; ekim, püskürtme, tarlalarýn sürülmesi, topraðýn suyunun giderilmesi gibi tarýmsal faaliyetlerin yaný sýra özellikle yük ve yolcu taþýma baþta olmak üzere karayolunda tarým dýþý faaliyetlerde de üretim amacý dýþýnda yoðun olarak kullanýlmaktadýr. Patpatlar aðýrlýk merkezi ve denge problemlerinden dolayý devrilmelere karþý hassastýrlar. Bu güvenlik risklerine raðmen hiçbir güvenlik önlemi tasarlanmadan standart dýþý üretilen bu araçlar, koruyucu güvenlik tertibatý içermemesi nedeniyle de ölüm ve yaralanmalara sebebiyet verme yönünden büyük bir risk oluþturmaktadýr. Bu çalýþmada, pat-patlarýn karýþtýklarý kazalar incelenerek kazalara neden olan faktörlerin ortaya konulmasý amaçlanmýþtýr. Pat patlarýn karýþtýðý kazalar 2010-2015 yýllarýnda Samsun ili kýrsal kesimi örneðinde olay raporlarýna göre analiz edilmiþtir. Bu çalýþma karayolu üzerindeki kazalara ilave olarak tarýmsal faaliyetlerin gerçekleþtirildiði alanlardaki kazalarý da içermektedir. Çalýþma kapsamýnda patpatlarýn karýþtýðý kazalar; neden, zaman, yaþ gibi faktörler yönünden analiz edilmiþtir. Çalýþmanýn bulgularý, maðdurlarýn önemli bir kýsmýnýn çocuklar ve yaþlýlar olduðunu ortaya koymuþtur. Kazalar tarýmsal faaliyetlerin yoðun olduðu aylarda artýþ göstermektedir. Dengesiz aðýrlýk merkezine sahip olan pat-patlar lastik patlamasý, teker çýkmasý gibi ilkel güvenlik sorunlarýnýn da etkisiyle daha çok devrilme türü kazalara sebebiyet vermektedir. Pat-patlarýn karýþtýðý kazalarýn önemli bir kesimi basit güvenlik tedbirleriyle önlenebilir niteliktedir. Araçlarýn güvenli kullanýmý hedef alan eðitim programlarý geliþtirmek sorunun çözümüne önemli katkýlar saðlayacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Ýþ Güvenliði, Kaza, Patpat, Risk, Standart Dýþý Tarým Araçlarý
|