Türkiye, Dünyanın önde gelen zeytin ve zeytinyağı üreticilerindendir. Türkiye’de, zeytinyağı üretiminde klasik ve modern sistemler kullanılmaktadır. Dünyada, son yıllarda zeytinyağı üretiminde nitelik ve niceliğin artırılması, işçiye bağımlılığın azaltılması, zamanın verimli kullanımı gibi gereksinimler nedeniyle, klasik sistemler yerini gelişen teknolojik yenilikler içeren modern (kontinü) sistemlere bırakmaktadır. Kontinü sistemler, iş gücü, zaman ve üretim miktarında klasik sistemlere üstünlükler sağlamasına karşın bazı olumsuz koşullara da neden olabilmektedir. Çalışanın sağlığını ve iş verimini etkileyen olumsuz koşulları oluşturan tehlikelerden birisi gürültüdür. Amaç: kontinü zeytinyağı fabrikalarında gürültü düzeylerinin belirlenmesi, çalışan sağlığı üzerine etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Kapsam: Çalışma, Marmara ve Ege Bölgelerinde faaliyet gösteren 4 farklı kontinü zeytinyağı fabrikalarında yürütülmüştür. Yöntem: ses düzeyi ölçümleri, zeytinyağının eldesinde kullanılan yükleme, temizleme, kırma-yoğurma, sıkıştırma ve filtreleme ünitelerinde, çalışanların kulak seviyelerinde gerçekleştirilmiştir. Ölçümlerde, IEC 61672-1:2002‘ye uygun Tip-2 sınıfında ses düzeyi ölçer kullanılmıştır (TESTO 816-1). TS EN ISO 9612 standardı dikkate alınarak, 3 tekerrürlü olarak 5’er dakikalık sürelerde yapılan ölçümlerde elde edilen veriler, standartta belirtilen eşitlikler kullanılarak A ağırlıklı eşdeğer ses basınç düzeyleri belirlenmiş ve sonuçlar ilgili yönetmeliklere göre değerlendirilmiştir. Bulgular: Çalışmada, fabrikanın dışında bulunan yükleme ünitelerinde eşdeğer ses basınç düzeylerinin 81-88 dB(A) arasında değiştiği, diğer kapalı alanda bulunan tüm ünitelerde bu değerlerin 85-105 dB(A) arasında olduğu belirlenmiştir. Üniteler arasında en yüksek eşdeğer ses basınç düzeyinin dekantör ünitesinde (105 dBA) olduğu saptanmıştır. Sonuç: Belirlenen eşdeğer ses basınç düzeyleri dikkate alındığında, kontinü zeytinyağı tesislerinde, kapalı alanda bulunan ünitelerde, çalışanların geçici ve kalıcı işitme kayıplarına maruz kalmamaları için, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereği çalışanların kişisel koruyu donanım kullanılması gerektiği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Ses Basınç Düzeyi, Zeytinyağı, Kontinü Üretim Tesisi
|
