Günümüzde işletmelerin ve iş hacminin genişlemesi nedeniyle işverenin sürekli olarak işin başında bulunup işi bizzat yönetmesi mümkün olmamaktadır. Bu nedenle işin yönetimi kısmen veya tamamen bu konuda yetkili kılınmış kişilere bırakılmaktadır. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinin 4. fıkrasına göre: “İşveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir.”. İşveren adına hareket eden, işin ve işyerinin yönetiminde görev alan işveren vekilleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun uygulanması bakımından işveren sayılır. (6331 sayılı Kanun, m. 3). Kendisine iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini alma noktasına yetki devri yapılan işveren vekilinin, meydana gelen iş kazalarından cezai sorumluluğu vardır. Ancak bunun için işveren vekilinin işyerini tanıması için makul bir süre gereklidir. Çok kısa süreli veya kısa aralıklarla kesilip tekrar başlayan bir işveren vekilliği işverenin ceza sorumluluğunu ortadan kaldıramayacaktır. Ayrıca ceza hukuku kurallarının kamu düzeninden olmaları nedeniyle, işverenin bütün işlerin yönetimini kapsayacak bir yetki devri ile ceza sorumluluğundan tamamen kurtulamayacağı kabul edilmektedir. Yetki devrinin açık ve kapsadığı konuları hiç bir kuşkuya yer vermeyecek biçimde yapılmış olması da ceza hukuku açısından bir sorumluluk şartıdır. Uygulamada tüzel kişi organı olan ortakların cezai sorumluluktan kurtulmak için kurtarıcı olarak gördükleri yöntem, işveren vekiline yetki devretmektir. İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli önlemleri almayan, denetim ve gözetim yükümlülüğünü ihmal eden, işçilerin sağlık bütünlüğü veya yaşam ve bedensel haklarına yönelik zararlı davranışlarda bulunan işveren vekili, eylemleri ile iş kazası neticesi arasında illiyet bağının bulunması halinde suçun faili olabilirler. Ancak bir işyerinde işveren vekilinin bulunması, asıl işverenin ceza sorumluluğunu otomatikman ortadan kaldırmayacaktır. Bilindiği üzere ceza hukukuna kusur sorumluluğu ilkesi hakim olup herkes cezaların şahsiliği ilkesi gereğince gerçekleştirdiği kasti veya taksirli davranışından sorumludur. İşveren ve işveren vekili için konu ele alındığında, bunların iş kazasından doğan sorumluluklarının ayrı ayrı tespiti ile uyuşmazlık çözülecektir.
Anahtar Kelimeler: İşveren vekili, cezai sorumluluk, kusur sorumluluğu, yetki devri
|
