Giriş: İş sağlığı ve güvenliğinde işveren ve çalışanların tehlikelerden korunması için risk analizi ve değerlendirilmesi yapılmalıdır. Bu açıdan iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinin temel dayanağını risk değerlendirmesi oluşturmaktadır. Risk değerlendirmesi kapsamlı bir tanımlama süreci risk analizi ve risk tespitlerinden oluşur. Bu sürecin uygulama biçimi risk değerlendirmesi yapılırken kullanılan yöntem ve tekniklere dayalıdır.
İş sağlığı ve değerlendirmesinde yaygın olarak kullanılan sistematik yöntemlerden biri de Matris (L Tipi Matris) yöntemidir. Bir riskin gerçekleşme ihtimali ile gerçekleşmesi sonucunda ortaya çıkaracağı şiddet derecesi gibi iki faktör değerlendirilerek bir risk ölçüm değeri elde edilir. Matris matematikte genel bir açıklamayla toplanabilir veya çarpılabilir soyut miktarlar tablosu olarak tanımlanır. Matematiksel işlemlerde kullanılan çok farklı matris tabloları vardır ancak risk analizi yöntemi olarak L Tipi Matris tabloları kullanılmaktadır.
Amaç: İş sağlığı ve güvenliğinde risk yönetiminin amacı insanların yaralanması, sağlığının bozulması, bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek olaylar ve durumlar karşısında en geçerli ve en doğru bilgilerin toplanarak tedbir alınması amacıyla güvenlik ağı kurmaktır. Bu güvenlik ağı sayesinde bir olayın ve durumun meydana gelme olasılığı ile meydana geldiği taktirde oluşturacağı sonuçların şiddetinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Risk yönetimiyle insanların hayatı ve çevre güvenliğiyle ilgili risklerin değerlendirmesi ve kontrol edilmesine yönelik politikaların geliştirilip uygulanması hedeflenmektedir.
Bu çalışmada Matris L Tipi değerlendirme metodu seçilerek metal sektöründe faaliyet gösteren bir firmada; çalışma şartlarının düzenlemek, iş yerinde risk etmenlerini saptamak, saptanan risk etmenlerinin çalışanların sağlığına yapacağı etkileri değerlendirmek risk değerlendirmesi sonucunda daha güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı oluşturulması için öneriler geliştirmek, firmanın verimini artırmak, devletin ve firmanın iş kazası sebebiyle yaşayabileceği maddi kaybı önlemek ve firmada çalışanların memnuniyetinin arttırılmasını sağlamak amacıyla yüksek riskli süreçlerde risk değerlendirmesi yapılmıştır. Söz konusu riskleri azaltmak için faaliyetler belirlenmeye çalışılmıştır.
Kapsam: Metal ve plastik fabrikasında yapılan L Tipi Matris risk analizi sonucuna göre gerekli tedbirlerin ve güvenlik önlemlerinin alınması için tespit ve tavsiyeleri kapsamaktadır.
Yöntem: Kişilere zarar veren olayların yanı sıra iş yerindeki makinalara tesisata ve tertibata zarar veren olaylara iş kazası denilmektedir. İş kazası bütün işyerlerinde karşılaşılması muhtemel olaylar içerisindedir. İş yerlerinin çalışanlarına güvenli huzurlu bir ortam sağlayabilmesinin tek yolu iş yerlerinde risk unsurlarının kaldırılmasından geçer .Bunu sağlamanın yolu risk analizlerinin yapılması, yaptırılmasıdır. Risk analizi neticesinde tehlikelerin her biri dikkate alınır bu tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkla doğabileceği bu risklerden kimlerin nelerin ne şekilde zarar göreceği belirlenir. Bu belirleme yapılırken sistemde mevcut olan kontrol tedbirlerine dikkat edilir. Toplanan bilgi ve veriler çerçevesinde analiz raporu oluşturulur. Analiz sonucuna göre riskler derecelerine göre en yüksek risk derecesinden başlamak üzere kontrol tedbirlerinin alınması için sıralanır ve yazılır. İş yeri ve çalışma ortamı yasal mevzuata uygun hale getirilir, çalışanlara güvenli bir çalışma ortamı sağlanır. Çalışma kapsamında bir metal ve plastik üretim fabrikasında iş sağlığı ve güvenliği risk analizi alanında seçilmiş risk analizinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına ait ölçekler ve ortaya çıkabilecek riskin derecelendirilmesi amacıyla Matris L Tipi kullanılmıştır.
Yapılan risk analizi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğüne bağlı çalışan Sicil Numarası 82447 olan C sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Emel ADIYAMAN tarafından yapılmıştır. Firmanın hususi bilgileri etik kurallara uygun olmadığı için paylaşılmamıştır.
Araştırmanın Problemi: İşletmede işyerinin kapatılmasını ve işin durdurulmasını gerektirecek tedbirler ve güvenlik önlemleri alınmamış ve eksiklikler giderilememiştir
Araştırmanın Kısıtları: Araştırma yüksek maliyet ve zaman gerektirdiğinden analiz yapılan işletmede düzenleyici faaliyetler ve alınabilecek önlemler ilgili birimlerle sınırlandırılmıştır.
Bulgular: İş sağlığı ve güvenliği risk değerlendirmesi amacıyla yapılan bu çalışmada karar matrislerinden L Tipi Matris metal ve plastik üretimi yapan fabrikaya uygulanmıştır. Araştırmalar sonucunda, kişisel koruyucu donanımların eksik olduğu, elektrik tesisatındaki sorunların giderilmesi, kullanılan aletlerin koruyucusuz çalıştırılmaması gerektiği tespit edilmiştir. Ayrıca çalışanlar arasında güvenlik kültürünün oluşturulması, çalışanların iş kazaları konusunda bilgilendirilmeleri gerektiği, vurgulanmıştır. Sonuç: Sonuç olarak tespit edilen eksiklikler giderildiği, belirlenen önlemler alındığı takdirde iş kazası riski azalacaktır. İşçilerin güvenli bir ortamda yüksek moral ve motivasyon ile çalışmaları sağlanacak netice olarak şirket daha verimli üretim yapar hale gelecektir. Aksi halde işletmede risk analizinde belirlenen tedbirler alınmadığı takdirde çalışanların karşılaşabilecekleri kazalar ve diğer tehlikeler sebebiyle iş durdurma, kapatma ve ruhsatlarına el koyma gibi durumlara düşülebilecektir.
Anahtar Kelimeler: İş Güvenliği , İş Sağlığı , Risk Değerlendirme
|
