Çalýþan saðlýðýnýn önemli konularýnda biri de vardiyalý çalýþma düzeni ve buna eþlik eden saðlýk problemleridir. Saðlýk problemleri arasýnda psikolojik/psikiyatrik problemlerin aðýrlýðý büyüktür. Özelikle depresyon, anksiyete ve stres kavramlarý psikolojik/psikiyatrik problemlerin temelini oluþturmaktadýr. Vardiyalý ve vardiyasýz çalýþan iþçilerin depresyon, anksiyete ve stres durumlarý ile etkileyen faktörlerin karþýlaþtýrýlmasý amacýyla yaptýðýmýz karþýlaþtýrmalý-tanýmlayýcý çalýþmada;140 vardiyalý ve 130 vardiyasýz çalýþan toplam 290 iþçi ile yüz yüze görüþme tekniði kullanýlmýþtýr. Elde edilen verilerin analizi ýþýðýnda vardiyalý grubun %95,7’si ve vardiyasýz grubun % 60,8’i erkektir. Vardiyalý grubun %65,0’ý ve vardiyasýz grubun %76,2’si evlidir. Vardiyalý grubun % 95,0’ý ve vardiyasýz grubun %94,6’sý iþinden memnundur. Vardiyalý grubun %45,7’si ve vardiyasýz grubun %36,3’ü yeterli ve dengeli beslenmediðini düþünmektedir. Vardiyalý grubun depresyon toplam puanýnýn ortalamasý 10,7±8,09, vardiyasýz grupta ise 6,14±6,28; vardiyalý grupta anksiyete toplam puanýn ortalamasý 9,48±7,05, vardiyasýz grupta 6,14±6,28; vardiyalý grupta stres toplam puan ortalamasý 14,58±7,78, vardiyasýz grupta 10,18±7,48’dir. Vardiyalý çalýþan iþçilerde medeni durum, iþinden memnun olup olmama durumu, yeterli ve dengeli beslenme deðiþkenlerinin depresyon, anksiyete ve stres puanýný, vardiyasýz çalýþan iþçilerde ise cinsiyet ve iþinden memnun olma deðiþkeninin depresyon, anksiyete ve stres puanýný etkilediði belirlenmiþtir (p <0,05). Yapýlan çalýþmada vardiyalý grupta çalýþan iþçilerin vardiyasýz gruba göre depresyon, anksiyete ve stres toplam puan ortalamalarý daha yüksektir. Vardiya çeþitlerine ( vardiyalý grup (08:-18:00, 16:00-00:00, 22:00-00) ve vardiyasýz grup ) göre depresyon stres ve anksiyete düzeyleri karþýlaþtýrýldýðýnda 22:00-00:00 vardiyasý psikolojik reaksiyonlarýn hepsinde yüksek deðer göstermiþtir. Vardiyalý grupta depresyon, anksiyete ve stres puaný evli, iþinden memnun olan, yeterli ve dengeli beslenmediðini düþünenlerden etkilenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Vardiyalý Çalýþma, Vardiyasýz Çalýþma, Depresyon, Stres, Anksiyete, Çalýþan Saðlýðý
|
