Çalışan sağlığının önemli konularında biri de vardiyalı çalışma düzeni ve buna eşlik eden sağlık problemleridir. Sağlık problemleri arasında psikolojik/psikiyatrik problemlerin ağırlığı büyüktür. Özelikle depresyon, anksiyete ve stres kavramları psikolojik/psikiyatrik problemlerin temelini oluşturmaktadır. Vardiyalı ve vardiyasız çalışan işçilerin depresyon, anksiyete ve stres durumları ile etkileyen faktörlerin karşılaştırılması amacıyla yaptığımız karşılaştırmalı-tanımlayıcı çalışmada;140 vardiyalı ve 130 vardiyasız çalışan toplam 290 işçi ile yüz yüze görüşme tekniği kullanılmıştır. Elde edilen verilerin analizi ışığında vardiyalı grubun %95,7’si ve vardiyasız grubun % 60,8’i erkektir. Vardiyalı grubun %65,0’ı ve vardiyasız grubun %76,2’si evlidir. Vardiyalı grubun % 95,0’ı ve vardiyasız grubun %94,6’sı işinden memnundur. Vardiyalı grubun %45,7’si ve vardiyasız grubun %36,3’ü yeterli ve dengeli beslenmediğini düşünmektedir. Vardiyalı grubun depresyon toplam puanının ortalaması 10,7±8,09, vardiyasız grupta ise 6,14±6,28; vardiyalı grupta anksiyete toplam puanın ortalaması 9,48±7,05, vardiyasız grupta 6,14±6,28; vardiyalı grupta stres toplam puan ortalaması 14,58±7,78, vardiyasız grupta 10,18±7,48’dir. Vardiyalı çalışan işçilerde medeni durum, işinden memnun olup olmama durumu, yeterli ve dengeli beslenme değişkenlerinin depresyon, anksiyete ve stres puanını, vardiyasız çalışan işçilerde ise cinsiyet ve işinden memnun olma değişkeninin depresyon, anksiyete ve stres puanını etkilediği belirlenmiştir (p <0,05). Yapılan çalışmada vardiyalı grupta çalışan işçilerin vardiyasız gruba göre depresyon, anksiyete ve stres toplam puan ortalamaları daha yüksektir. Vardiya çeşitlerine ( vardiyalı grup (08:-18:00, 16:00-00:00, 22:00-00) ve vardiyasız grup ) göre depresyon stres ve anksiyete düzeyleri karşılaştırıldığında 22:00-00:00 vardiyası psikolojik reaksiyonların hepsinde yüksek değer göstermiştir. Vardiyalı grupta depresyon, anksiyete ve stres puanı evli, işinden memnun olan, yeterli ve dengeli beslenmediğini düşünenlerden etkilenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Vardiyalı Çalışma, Vardiyasız Çalışma, Depresyon, Stres, Anksiyete, Çalışan Sağlığı
|