Biyolojik cinsiyetten farklý olarak sosyal ve kültürel açýdan kadýn ve erkeðin rol ve sorumluluklarýna toplumsal cinsiyet adý verilmektedir. Farklý ve/veya ayný toplum içerisinde zamana baðlý olarak farklýlýk gösterebilen toplumsal cinsiyet algýsý pek çok farklý akademik çalýþma alanýnda araþtýrmalara konu olmuþ ve olmaktadýr. Dünya ölçeðinde birçok kültürde erkeklerin deneyimlerinin ve bakýþ açýlarýnýn toplumsal kurallarýn oluþmasýnda etkin olduðu ve kadýnlarýn daha çok erkekleri destekleyici rolleri üstlendiði görülmektedir. Kadýnlar ve erkekler arasýndaki bu rol daðýlýmýnýn sonucu ise toplumsal eþitsizliðe neden olmasýdýr. Dünya’da tarihsel açýdan ele alýndýðýnda her dönemde üretim ve yeniden üretim alanlarýnda oldukça önemli bir rol üstlenmekte olan ve nüfusunun yarýsýndan fazlasýný oluþturan kadýnlarýn bu eþitsizliðin bir sonucu olarak çalýþma yaþamýnda dezavantajlý grup olmasý þaþýrtýcý deðildir. Türkiye’de 15-64 yaþ grubunda istihdam oraný 2018 yýlýnda %51,1 oranýnda gerçekleþmiþtir. Çalýþma yaþamýnda bulunanlarýn %69,5’i erkek ve %32,6’sý kadýn çalýþanlardan oluþmaktadýr. Çalýþma hayatýnda yer alan kadýnlarýn erkelere oranla sayýsal olarak düþük olduðu görülmektedir. Ancak çalýþma yaþamýnda aktif olarak yer almakta olan tüm kadýn ve erkekler için iþ saðlýðý ve güvenliði konusu son derece önemli bir konudur. Bu çalýþmada Türkiye’nin imzalamýþ olduðu Uluslararasý Çalýþma Örgütü (ILO) sözleþmeleri, Türkiye’de 2012 yýlýnda yayýnlanarak yürürlüðe giren 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði kanunu ve baðlý yönetmelikleri toplumsal cinsiyet açýsýndan irdelenmeye çalýþýlmýþtýr. Çalýþma Türkiye anayasasýnda yer alan “kanun önünde eþitlik” ilkesi temel alýnarak deðerlendirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Toplumsal Cinsiyet, Eþitsizlik, Kadýn Ýþçiler, Ýþçi Saðlýðý, Ýþ Güvenliði
|
