Giriþ: Ýþ saðlýðý ve güvenliði konusunda verilecek eðitimlerin amacý, ülkemizdeki tüm çalýþanlarda güvenlik kültürü bilincini oluþturmaya yöneliktir. Bu bilincin oluþmasý için yetkinlik sahibi uzmanlarýn tercih edilerek; iþgücü, iþ günü ve verimlilik kayýplarýnýn önlenmesi amaçlanmaktadýr. Ýþyerlerinde çalýþanlarýn 6331 sayýlý kanun gereðince iþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili eðitim haklarýnýn karþýlanma yükümlülüðü iþverene aittir. Alýnan eðitimlerin kalitesi; çalýþanýn eðitime olan bakýþ açýsý ve eðitimi verecek olan uzmanýn yetkinliði ile doðru orantýlýdýr. Sürecin saðlýklý iþlemesi konusunda iþverenin tutumu ve kanuna baðlý hareket etmesi ülkemizdeki ÝSG kültürünün özümsenmesi noktasýnda büyük önem taþýmaktadýr. Amaç: Bu çalýþmada, 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu baðlamýnda, çalýþma hayatýndaki kiþilerin iþ saðlýðý ve güvenliði yönünden bilinçlendirilmesi ve iþ güvenliði kültürünün özümsenmesi konularýnda yaþanan sorunlar dikkate alýnarak uygulama alanlarýnda yapýlabilecekler ortaya konulmaya çalýþýlmýþtýr. Kapsam: Bu çalýþma, çalýþanlarýn saðlýklý ve güvenli çalýþma koþullarýnýn saðlanabilmesi amacýyla 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði kanunda belirtilmiþ olan içerik ve süreler kapsamýnda iþ güvenliði eðitimlerini alan tüm kamu ve özel iþyerlerini kapsamakta olup, eðitim veren ÝSG uzmanlarýnýn görüþlerini kapsamaktadýr. Sýnýrlýlýk: Çalýþma, sadece tek bir OSGB de ÝSG eðitimlerini alan kurum ve kuruluþlardaki eðitmenlerin görüþleri ile sýnýrlý olup, nitel bir çalýþmadýr. Problem: 6331 sayýlý kanunda belirtilen iþ saðlýðý ve güvenliði eðitim sürelerinin, uygulama alanlarýndaki hizmet süreleriyle örtüþmediði, gerekli güvenlik kültürü algýsýnýn iþveren ve çalýþan tarafýndan benimsenmediði belirlenmiþtir. Kanun çerçevesinde iþ güvenliði uzmanlarýnýn çeþitli sektör ve lokasyonlarda yer alan iþyerlerinde eðitim vermeleri nedeniyle zihinsel karmaþa yaþamalarý; bununla birlikte uzmanlardaki zaman yönetimi yetisinin süreç içinde zarar görmesi gibi durumlarla karþýlaþýldýðý gözlemlenmektedir. Yöntem: Çalýþma yaþamý ile ilgili kanun ve mevzuatta yer alan maddelerin uygulama alanlarýnda uygulanmasý sýrasýnda karþýlaþýlan sorunlarýn incelenmesi olarak gerçekleþtirilmiþtir. Bursa ve Ankara illerimizde yer alan iki OSGB’de, 1 yýl içinde çeþitli kurum ve kuruluþlara verilen ÝSG eðitimleri esnasýnda iþverenlerin yaklaþýmý ve karþýlaþýlan sorunlarýn incelenmesi ile gerçekleþtirilmiþtir. O nedenle bu çalýþmada OSGB’de eðitim veren ÝSG uzmanlarýnýn görüþleri derlenerek sunulmuþtur. Nitel yöntem kullanýlmýþtýr. Bulgular: Ýþyerlerinde çalýþanlarýn, iþ saðlýðý ve güvenliði eðitimlerini almalarýnýn sorumluluðu kanun ve yönetmelikler tarafýndan tamamen iþveren yükümlülüðüne býrakýlmasýna raðmen uygulama alanýndaki üretim zihniyetinde yer alan “üretimin aksamasý” endiþesi neticesinde eðitim konusunun önceliklendirilmediði ve bu konunun mesai saatlerinde zaman kaybý olarak algýlandýðý ortaya çýkmaktadýr. Kayýp zaman olarak görülen eðitim sürelerinde yapýlan kýsýtlamalar sonucu yetersiz ve kalitesiz olarak alýnan eðitimler nedeniyle yaþanan iþ kazalarý üretimde daha fazla zaman kaybý ve üretim duruþu meydana getirmektedir. Ýþveren bu durum karþýsýnda daha fazla iþ gücü ve sermaye kaybý yaþamaktadýr. Ýþverenin ve çalýþanýn eðitim sürelerine gereken hassasiyeti göstermemeleri nedeniyle yaþanan iþ kazalarý; iþ günü ve iþ gücü kayýplarý artmaktadýr. Mesai saatleri içerisinde gidilecek eðitim lokasyonlarý arasýndaki uzaklýklar, ulaþýmda zaman kaybýna yol açmakta ve yolda kaybedilen zaman iþ güvenliði uzmanlarýnýn mesai sürelerinin uzamasýna neden olmaktadýr. Bu uzama nedeniyle eðitim veren eðitimcinin / iþ güvenliði uzmanýnýn performansý ve verilen eðitimin kalitesi düþmektedir. Kanunda belirtilen eðitimlerin yeterli sürede çalýþanlara verilmemesi halinde iþyerlerindeki üretim verimliliðinin azaldýðý ve çalýþan motivasyonunun düþtüðü gözlemlenmektedir. Verilen eðitimlerde ise çalýþanlarýn tutumlarý sonucu eðitim sürelerini bir dinlenme süresi olarak görmelerinden dolayý eðitime gereken ciddiyeti ve önemi vermemeleri eðitimin kalitesini düþürmektedir. Eðitmenlerin seçiminde dikkat edilecek olan yeterli bilgi, beceri ve donanýma gereken önemin verilmemesi, eðitmen seçimlerinde mekanik kriterler çerçevesinde kiþilerin eðitmen olarak tercih edilmeleri nedeniyle eðitim kalitesi düþmekte, bununla birlikte tehlike tanýmý ve ramakkala tespitleri yeteri kadar yapýlamadýðý için iþ kazalarýnýn olma olasýlýðý artmaktadýr. Ýþverenin genel olarak maliyet gözeterek yapmýþ olduðu tercih can ya da mal kayýplarýyla sonuçlanmaktadýr. Sonuç: Ýþ saðlýðý ve güvenliði eðitimlerinde iþveren, eðitmen ve çalýþan sorumluluklarýnýn yerine getirilerek, kanundaki örtüþmeyen çalýþma koþullarýnýn iyileþtirilmesi sonucunda ülkemizde iþ saðlýðý ve güvenliði eðitimi kalitesinin artmasýyla güvenlik kültürü bilinci oluþturularak meydana gelecek iþ kazasý ve meslek hastalýklarýnýn önüne geçilebilecektir. Ýþyerlerinde oluþturulacak olan güvenlik kültürü için çalýþanlarýn ve iþverenlerin sergileyecekleri tutum ve davranýþlar sürecin benimsenmesinde önemli rol oynayacaktýr. Bu çerçevede iþyerlerinde daha saðlýklý ve güvenli çalýþma koþullarý sunularak çalýþma yaþamý standartlarý yükseltilecektir.
Anahtar Kelimeler: Ýsg, Ýþveren, Çalýþan, Ýsg Uzmaný, Eðitim
|
