Öz: Giriþ: Ülkemizde SGK istatistikleri incelendiðinde en çok iþ kazasýnýn yaþandýðý ilk 3 sektör arasýnda inþaat iþleri yer almaktadýr. Ýþ salýðý ve güvenliði düzenlemelerinin yer aldýðý 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði kanunun 30 maddesinde dayanarak yapý iþleri için çýkartýlmýþ Yapý Ýþlerinde Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Yönetmeliði bu kapsamsa yer alan iþler için düzenlemeleri içermektedir. Yapý iþleri dinamik yapýsý nedeniyle diðer sektörlerden farklý olarak deðerlendirilmelidir. Buda Yapý Ýþlerinde Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Yönetmeliði Mad.10.b de belirtildiði gibi iþ ve iþlemler öncesi yani proje aþamasýnda Saðlýk Güvenlik Planý hazýrlanmasý gerektiðini belirtmiþtir. Ayrýca yapý iþleri kapsamýndaki iþler genel olarak ayný gibi görünse de bulunduðu bölge, yapý iþinin niteliði gibi sebeplerden ötürü farklýlar göstermektedir. Bu yüzden yapý iþlerinde en önemli husus plan ve proje aþamalarýdýr. Çalýþmalara baþlamadan önce planlama ve organizasyon aþamasýnda bir çok faktör göz önünde bulundurularak yapýlmalýdýr (Zemin, hava koþullarý, çevresel etkenler, insan taþýt yoðunluðu vb.). Bu çalýþmalar yapýlýrken saðlýk ve güvenlik önlemleri organizasyon ve planlamaya dahil edilmelidir. Amaç: Yapý iþlerinde iþ saðlýðý ve güvenliðinin saðlanmasýnda saðlýk ve güvenlik planýnýn önemini ortaya koyarak, planýn bu alanda ön þart olduðunu ortaya koymaktýr. Kapsam: Yapý Ýþlerinde Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Yönetmeliði 2.maddesinde belirtildiði üzere, 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu kapsamýna giren tüm yapý iþlerinde Saðlýk ve Güvenlik Planý hazýrlanmasý gerekliliði açýklanmýþtýr. Yöntem: Saðlýk ve güvenlik planýnýn önemi ortaya çýkarmak adýna baþta Yapý Ýþlerinde Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Yönetmeliði ve 6331 Sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu ile kanuna dayalý yönetmelikler irdelenerek hazýrlanmýþtýr. Bulgular: Yapý iþlerinde iþ saðlýðý ve güvenliðinin saðlanmasý için öncelikle 6331 sayýlý iþ saðlýðý ve güvenliði kanunu incelendiðinde, bir çok maddenin tüm sektörlerde olduðu gibi yapý iþlerinde de uygulanabilir olduðu, bunlar için ayrýca bir istisna belirtilmediði görülmüþtür. Kanunda belirtilen genel hususlar yanýnda kanunun 30. Maddesinde dayanýlarak gerek sektörlere gerekse yapýlan iþ ve iþlemlere özgü düzenlemeler yönetmeliklerde belirtilmiþtir. Kanuna dayalý çýkartýlan ve tüm sektör, iþ ve iþlemleri kapsayan iþ saðlýðý ve güvenliðinin çalýþmalarýnýn kilit taþý olan risk deðerlendirme ile ilgili yayýnlanmýþ Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Risk Deðerlendirme Yönetmeliðinin 7. Maddesinde “Risk deðerlendirmesi; tüm iþyerleri için tasarým veya kuruluþ aþamasýndan baþlamak üzere tehlikeleri tanýmlama, riskleri belirleme ve analiz etme, risk kontrol tedbirlerinin kararlaþtýrýlmasý, dokümantasyon, yapýlan çalýþmalarýn güncellenmesi ve gerektiðinde yenileme aþamalarý izlenerek gerçekleþtirilir” þeklinde belirtilmektedir. Buradaki düzenlemeden anlaþýlacaðý üzere risk deðerlendirmesi yapýlacak iþ ve iþlemlerin belli olmasý halinde yapýlabilecek bir çalýþmadýr. Yapý iþinde yapýlacak iþ ve iþlemler, kullanýlacak araç gereçler, maddelerin belirlenebilmesi için bir planýn olmasý gerektiðini buradan anlayabiliriz. Bu planda yukarýda belirtildiði üzere proje aþamasýnda hazýrlanmasý gereken saðlýk ve güvenlik planýdýr. Yapý Ýþlerinde Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Yönetmeliðinde “Muhtemel risklerin deðerlendirilip yapý iþi süreci boyunca saðlýk ve güvenlik ile ilgili alýnacak tedbirlerin, organizasyon yapýsýnýn, çalýþma yöntemlerinin ve bunlara iliþkin iþlerin ne zaman ve kim tarafýndan yapýlmasý gerektiðinin belirlendiði, ayný yapý sahasýnda faaliyet gösterecek farklý iþverenler, alt iþverenler, kendi nam ve hesabýna çalýþan kiþiler ve farklý çalýþma ekipleri arasýnda saðlýk ve güvenliðe dair hususlarýn koordinasyonunun saðlanmasý amacýyla yapý alanýnýn tamamýndan sorumlu iþveren veya proje sorumlusu tarafýndan hazýrlanan veya hazýrlanmasý saðlanan planý “ olarak tanýmlanmýþtýr. Buradan da görüldüðü üzere yapý süresince karþýlaþýlmasý muhtemel tehlikeler ve önlemleri kapsamasý itibariyle risk deðerlendirmenin nihai amacýna hizmet eden bir doküman olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Burada saðlýk ve güvenlik planý ile risk deðerlendirmeyi ayýran en temel özellik kimler tarafýndan yapýldýðýdýr. Risk deðerlendirme bir ekip ile hazýrlanmasý gerekirken, saðlýk güvenlik planýn hazýrlanmasý yönetmelikte; “Ýþveren veya proje sorumlusu, yapý iþine baþlamadan önce projenin hazýrlýk aþamasýnda, saðlýk ve güvenlik planýný hazýrlar veya hazýrlanmasýný saðlar.” þeklinde düzenlenmiþtir. Sonuç: Ülkemizde yer alan mevzuatlar çerçevesinde yapý iþi kapsamýnda yer alan iþlerdeki iþ kazalarýnýn önüne geçmek için yapýlacaklarýn baþýnda, saðlýk ve güvenlik planlarýnýn yapýlacak iþe göre proje aþamasýnda hazýrlanmasý ve uygulanmasýnýn saðlanmasý olacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Yapý Ýþleri, Ýnþaat, Ýþ Saðlýðý, Ýþ Güvenliði, Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði, Saðlýk ve Güvenlik Planý
|
