| |
Amaç: İş kazaları; işyerinde meydana gelen, çalışanların veya işçilerin yaralanmalarına, hastalıklarına veya ölümlerine neden olan planlanmamış olaylardır. İş sağlığı ve güvenliğinin temel amaçlarından biri işyerinde iş kazalarının meydana gelmesinin ve iş kazalarına bağlı yaralanmaların ve ölümlerin önlenmesidir. Bu çalışmada Türkiye’de 2017 - 2021 yılları arasında meydana gelen iş kazalarının incelenmesi amaçlanmıştır.
Gereç-Yöntem: Çalışma veri analizi ile yapılan tanımlayıcı bir araştırmadır. Araştırma kapsamında SGK yıllık istatistiklerinden 2017 - 2021 yılları arasındaki 5 yıllık iş kazası istatistikleri derlenmiştir. Çalışmada; Türkiye’deki, iş kazalarının sayısı, ölümlü iş kazası sayısı, iş kazası ölüm hızları, ölümlü iş kazalarının cinsiyete, yaş gruplarına, illere ve sektöre göre dağılımı değerlendirilmiştir. Veriler, frekans ve yüzdelik oranları hesaplanarak karşılaştırılmıştır.
Bulgular: Türkiye’de meydana gelen iş kazaları sırasıyla; 2017 yılında 359.653, 2018 yılında 430.985, 2019 yılında 422.463, 2020 yılında 384.262 ve 2021 yılında 511.084 şeklinde gerçekleşmiştir. Meydana gelen ölümlü iş kazalarının yıllara göre dağılımı ise şu şekilde olmuştur; 2017-1633, 2018-1541, 2019-1147, 2020-1231 ve 2021-1382. Yıllara göre iş kazası insidansı (%); 2017 yılı 2,48, 2018 yılı 3,02, 2019 yılı 2,95, 2020 yılı 2,52 ve 2021 yılı 3,16 olarak tespit edilmiştir. 5 yıllık süre zarfında meydana gelen iş kazalarında ölenlerin büyük çoğunluğu erkektir (%97). İş kazası ölüm hızları (100.000’de); 2017 yılında 11,3, 2018 yılında 10,8, 2019 yılında 8,0, 2020 yılında 8,1 ve 2021 yılında 8,5 şeklinde gerçekleşmiştir. İş kazası ölüm hızı en yüksek iller sırasıyla (100.000’de); Şırnak (30,5), Hakkâri (27,9) ve Artvin (25,1) iken en düşük iller Kilis (3,4), İstanbul (5,9) ve Sakarya (6,7) olmuştur. Yaş gruplarına göre iş kazası ölüm hızı en yüksek (100.000’de) ≥ 65 yaş (194,5) ve 60-64 yaş (133,2) gruplarında iken en düşük 25-29 yaş (4,6) ve 18-24 yaş (4,9) gruplarında gözlemlenmiştir. Sektöre göre 5 yıllık ortalamada en yüksek iş kazası ölüm hızı (100.000’de); su yolu taşımacılığı (55,7), diğer madencilik ve taş ocakçılığı (54,4), kömür ve linyit çıkartılması (46,5) sektörlerinde meydana gelmiştir.
Sonuç: Türkiye’de ölümlü iş kazalarının sayısı ve iş kazası ölüm hızları AB ülkelerinden oldukça fazladır. Toplumda iş sağlığı ve güvenliği farkındalığının arttırılması, yasal mevzuat çerçevesinde güvenli çalışma koşullarının sağlanması iş kazaları ve iş kazalarına bağlı ölümlerin azaltılmasında önemli katkı sağlayacaktır. ORCID NO: 0000-0001-8862-1343
Anahtar Kelimeler: İş Kazası, SGK İstatistikleri, Ölümlü İş Kazaları, Türkiye.
|
