| |
Amaç: Ýþ kazalarý; iþyerinde meydana gelen, çalýþanlarýn veya iþçilerin yaralanmalarýna, hastalýklarýna veya ölümlerine neden olan planlanmamýþ olaylardýr. Ýþ saðlýðý ve güvenliðinin temel amaçlarýndan biri iþyerinde iþ kazalarýnýn meydana gelmesinin ve iþ kazalarýna baðlý yaralanmalarýn ve ölümlerin önlenmesidir. Bu çalýþmada Türkiye’de 2017 - 2021 yýllarý arasýnda meydana gelen iþ kazalarýnýn incelenmesi amaçlanmýþtýr.
Gereç-Yöntem: Çalýþma veri analizi ile yapýlan tanýmlayýcý bir araþtýrmadýr. Araþtýrma kapsamýnda SGK yýllýk istatistiklerinden 2017 - 2021 yýllarý arasýndaki 5 yýllýk iþ kazasý istatistikleri derlenmiþtir. Çalýþmada; Türkiye’deki, iþ kazalarýnýn sayýsý, ölümlü iþ kazasý sayýsý, iþ kazasý ölüm hýzlarý, ölümlü iþ kazalarýnýn cinsiyete, yaþ gruplarýna, illere ve sektöre göre daðýlýmý deðerlendirilmiþtir. Veriler, frekans ve yüzdelik oranlarý hesaplanarak karþýlaþtýrýlmýþtýr.
Bulgular: Türkiye’de meydana gelen iþ kazalarý sýrasýyla; 2017 yýlýnda 359.653, 2018 yýlýnda 430.985, 2019 yýlýnda 422.463, 2020 yýlýnda 384.262 ve 2021 yýlýnda 511.084 þeklinde gerçekleþmiþtir. Meydana gelen ölümlü iþ kazalarýnýn yýllara göre daðýlýmý ise þu þekilde olmuþtur; 2017-1633, 2018-1541, 2019-1147, 2020-1231 ve 2021-1382. Yýllara göre iþ kazasý insidansý (%); 2017 yýlý 2,48, 2018 yýlý 3,02, 2019 yýlý 2,95, 2020 yýlý 2,52 ve 2021 yýlý 3,16 olarak tespit edilmiþtir. 5 yýllýk süre zarfýnda meydana gelen iþ kazalarýnda ölenlerin büyük çoðunluðu erkektir (%97). Ýþ kazasý ölüm hýzlarý (100.000’de); 2017 yýlýnda 11,3, 2018 yýlýnda 10,8, 2019 yýlýnda 8,0, 2020 yýlýnda 8,1 ve 2021 yýlýnda 8,5 þeklinde gerçekleþmiþtir. Ýþ kazasý ölüm hýzý en yüksek iller sýrasýyla (100.000’de); Þýrnak (30,5), Hakkâri (27,9) ve Artvin (25,1) iken en düþük iller Kilis (3,4), Ýstanbul (5,9) ve Sakarya (6,7) olmuþtur. Yaþ gruplarýna göre iþ kazasý ölüm hýzý en yüksek (100.000’de) ≥ 65 yaþ (194,5) ve 60-64 yaþ (133,2) gruplarýnda iken en düþük 25-29 yaþ (4,6) ve 18-24 yaþ (4,9) gruplarýnda gözlemlenmiþtir. Sektöre göre 5 yýllýk ortalamada en yüksek iþ kazasý ölüm hýzý (100.000’de); su yolu taþýmacýlýðý (55,7), diðer madencilik ve taþ ocakçýlýðý (54,4), kömür ve linyit çýkartýlmasý (46,5) sektörlerinde meydana gelmiþtir.
Sonuç: Türkiye’de ölümlü iþ kazalarýnýn sayýsý ve iþ kazasý ölüm hýzlarý AB ülkelerinden oldukça fazladýr. Toplumda iþ saðlýðý ve güvenliði farkýndalýðýnýn arttýrýlmasý, yasal mevzuat çerçevesinde güvenli çalýþma koþullarýnýn saðlanmasý iþ kazalarý ve iþ kazalarýna baðlý ölümlerin azaltýlmasýnda önemli katký saðlayacaktýr. ORCID NO: 0000-0001-8862-1343
Anahtar Kelimeler: Ýþ Kazasý, SGK Ýstatistikleri, Ölümlü Ýþ Kazalarý, Türkiye.
|
