Metal sektörü, Türkiye’de en çok iş kazasının yaşandığı ve ölümlü iş kazası oranının en yüksek olduğu sektörlerden biridir. Bu durum, SGK tarafından her yıl yayınlanan iş kazası ve meslek hastalıkları istatistiklerinde net bir şekilde görülmekte ve son on yıllık verilerde metal sektörü dikkat çekmektedir. Bu gerçeği dikkate alarak, bu çalışmada Türkiye’de ana metal sanayi ve fabrikasyon metal ürünleri imalatı yapan işletmelerde yaşanan ölümlü iş kazalarına neden olan faktörler ve çalışma ortamlarından hareketle, risk yönetiminin kritik bir basamağı olan tehlike belirleme sürecine ilişkin olarak işletmelerin durumunun ortaya konması amaçlanmaktadır. Tehlikelerin belirlenmesinde, daha önce imalat sanayinde kullanılmak üzere geliştirilen ve İSG performansını ölçmek için işyerindeki güvensiz davranış ve durumların gözlemlenmesini öneren Elmeri ölçeği tercih edilmiştir. Çalışma alanlarında görülen her bir durum ve davranış İSG kriterlerine uyuyorsa “doğru’’, uymuyorsa ‘’yanlış’’ olarak nitelendirilmiştir. Eğer gözlemci, gözlemlediği unsurun İSG kriterlerine uyup uymadığından emin değilse “gözlem yapılmadı’’ değerlendirmesi kullanılmıştır. Çalışmanın gözlemcileri, metal işletmelerinde görev yapan İSG uzmanları ve çalışan temsilcileri olarak belirlenmiştir. İlgili mevzuata göre, bu kişilerin risk analizi, değerlendirmesi ve yönetimi süreçlerine katılım zorunluğu bulunmaktadır. Bu araştırmada, çalışma temposunun yoğun olduğu ve İSG risklerinin dinamik bir yapıda olduğu Türkiye metal sektöründe, işletmelerdeki sağlık ve güvenlik risklerinin etkili bir şekilde yönetimi için pratik bir tehlike belirleme yaklaşımı kullanılması önerilmiştir. Araştırmanın bulguları, işletmelerin İSG açısından sorunlu bölümleri ve riskli işlemlerinin gözlemciler tarafından Elmeri ölçeği vasıtasıyla hızlı bir şekilde tespit edilebildiğini ve alınması gereken tedbirler için zaman kazanıldığını ortaya koymaktadır. ORCID NO: 0000-0001-8752-0524
Anahtar Kelimeler: İş sağlığı ve güvenliği, Risk yönetimi, Metal sektörü, Türkiye, Elmeri ölçeği
|
