Afet sonrası organizasyonlarda atık yönetim süreçleri, çevre, halk sağlığı, iş sağlığı ve güvenliği yönünden önemli bir konudur. Sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre için afet sonrası enkaz atıklarının sistematik bir şekilde yönetilmesi gerekmektedir. Afet atık yönetimi stratejileri, atık planlama ve kontrolü, atıkların enkaz alanından toplanması, geçici depolanması, lojistiği ve uygun bertaraf seçenekleriyle bertaraf edilmesi, çevre, halk ve iş sağlığı açısından yasal mevzuatlar çerçevesinde yürütülmelidir. Bu sürecin efektif bir şekilde yönetilmemesi sonucunda ortaya çıkan atıklar ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Enkaz atığı yönetiminde özellikle, toplanan enkaz atıklarının depolanması, tasnifi ve işlenmesi için geçici depolama alanlarının yer seçimi planlanması önemli bir husustur. Bir diğer önemli konu da ,enkaz kaldırma, atıkların transferi ve işlenmesi süreçlerinde görev alacak çalışanların toz, kimyasal veya biyolojik faktörlere maruziyetidir. Özellikle moloz yığınlarının kaldırılması ve transferi işlerinde çalışacak kişilerin asbest maruziyetleri söz konusudur. Bu risklerin uygun metodlarla analiz edilerek koruyucu tedbirlerin belirlenmesi ve uygulanması önemlidir. Çalışmada, olası İstanbul depremi için yapılacak çalışmalarda, enkaz atıkları ile ilgili literatürdeki mevcut atık yönetimi stratejileri değerlendirilmiş, olası senaryoda enkaz atıklarının, doğru ve sağlıklı bir şekilde yönetilebilmesi için nasıl bir model önerilmelidir sorusuna yanıt aranmaya çalışılmıştır. Bu bağlamda, dünyada ve Türkiye’de meydana gelen afetler sonucu oluşan atıkların yönetimi üzerinde yapılan araştırmalar, güncel, ulusal ve uluslararası kaynaklar incelenerek derleme yapılmıştır. (Bu çalışma Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü birinci yazara ait "Doktora Tezi"nden üretilmiştir. ORCID NO: 0000-0001-5721-4980, 0009-0001-5111-3975)
Anahtar Kelimeler: İş Sağlığı ve Güvenliği, Enkaz Atıkları, Afet Yönetimi, Sürdürülebilir Atık Yönetimi
|
