Madencilik sektörü, bünyesinde birçok riski barındıran sektördür. Sektör, kurulum aşamasında üretim aşamasına kadar her bir safhasında ciddi riskler barındırmaktadır. Madenlerde üretim yapılırken bu risklere karşı çalışanların korunması en temel politika alanını oluşturmaktadır. Ancak yıllardır bu alanda yaşanan gelişmeler bunun tam tersi bir durumu gözler önüne sermektedir. Madencilik sektöründe “normal” zamanlarda dahi işçi sağlığı ve güvenliğine dair belirsizlikler ve uygulama yetersizlikleri bilinirken 2019 yılının sonlarında etkisi hissedilen Covid 19 pandemisi döneminde bu alana ilişkin sıkıntılar daha da artmış ve işçi sağlığı ve güvenliğine dair sorunlar ivme kazanmıştır. Bu süreçte çoğu sektör “evde kal” çağrılarına uyarken madencilik sektöründe bu çağrıya uyulmamış ve üretim tüm hızıyla devam etmiştir. Çalışma koşulları açısından temizlik ve hijyenden uzak olan madencilik sektöründe işçiler Covid 19 hastalığına yakalanma riski ile karşı karşıya kalmışlar ve sonucu olarak ölümlü iş kazaları ve meslek hastalıkları artmıştır.
Uluslararası Çalışma Örgütünün verilerine göre Türkiye maden sektöründe ölümlü iş kazalarında açık ara Avrupa birincisidir. Bu saptama izaha muhtaç bir konudur. Bu durumu izah edebilmenin temel aracı da resmi istatistiklerdir. Ancak en temel sorunlardan birisi sektöre ilişkin sağlıklı verilere ulaşma zorluğudur. Madencilik sektöründe iş kazaları daha görünebilir ve kaza verilerine sınırlı olarak ulaşılabilirken, meslek hastalıklarını saptama açısından durum daha zordur. Çünkü meslek hastalıkları görünmez durumdadır ve verisi derlenmemektedir. Madencilik sektöründe hem iş kazalarına ilişkin sayıların hem de yok sayılan meslek hastalıklarına ilişkin sadece durumun saptanabilmesi ve bu çerçevede tartışmaya sunulması bile oldukça anlamlıdır. Çalışma kapsamında, işçi sağlığı ve güvenliğine dair elde edilen sınırlı veriler üzerinden Türkiye’de pandemi sürecinde hem yaşanan iş kazaları hem de meslek hastalıklarına ilişkin elde edilen veriler doğrultusunda mevcut durum ortaya konularak, meslek hastalıkları açısından pandemi sonrası ortaya çıkan etkiler üzerinden gelecekte yaşanacak sorunlara dair çıkarımda bulunmak amaçlanmaktadır.
ORCID NO: 0000-0002-7882-4507
Anahtar Kelimeler: Maden sektörü, Covid 19 pandemisi, işçi sağlığı ve güvenliği, iş kazası, meslek hastalığı.
|
