Dünya üzerinde yaşayan toplumların ihtiyaçları göz önüne alındığında çalışma hayatı için elzem üç sektörün tarım-hayvancılık, sağlık ve inşaat sektörleri olduğu söylenebilir. Çok tehlikeli çalışma sınıfındaki birçok sektör arasından öne çıkan bu sektörler sundukları hizmet, istihdam edilen çalışan sayısı, erken ölüm, yaralanma ve çeşitli hastalıklara yakalanma açısından oldukça önemlidir. Son yıllarda ölümlü iş kazaları, özellikle de meslek hastalığına yakalanma oranlarının bu sektörlerde artmakta olduğu, eksik bildirimlere rağmen yeni vaka sayısındaki artışın da devam ettiği görülmektedir. Araştırmada, bu üç sektörde yapılan işler sırasında ortamda bulunan fiziksel, kimyasal, biyolojik, psikolojik ve ergonomik risk etmenlerinin incelenerek özellikle en yaygın olan risklerin tespit edilmesi ve bu sektörlere özgü meslek hastalıkları ile ilişkilerinin saptaması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ulusal ve uluslararası literatürde taramalar yapılarak kitap, dergi, makale, tez vb. mecmualar ile elektronik kaynaklarda yayınlanan veriler toplanmış ve konu elde edilen kaynaklar çerçevesinde derlenmiştir. Bulgulara göre çalışanlar; Tarım-hayvancılık sektörü için en fazla kimyasal risk etmenlerine, sağlık sektörü için en fazla biyolojik risk etmenlerine, inşaat sektörü için ise en fazla fiziksel risk etmenlerine maruz kalmaktadırlar. Çalışanların yaygın bir şekilde karşılaştıkları bu risklere bağlı olarak ortaya çıkan hastalıkların sektörler ile ilişkisi tarım-hayvancılık için iritan kontakt dermatit, sağlık için hepatit b ve inşaat için raynaud sendromu şeklinde örneklendirilebilmektedir. Çalışmanın sonucunda, ele alınan bu üç sektörde çalışanların iş yeri ortamında veya yaptıkları iş nedeniyle en sık maruz kaldığı riskler tespit edilmiştir. Bu risklerin çalışan sağlığına etkisi ile neden olabilecekleri spesifik meslek hastalıkları arasında bağ kurulmuştur. Bu bağlantıdan yola çıkarak olası bir meslek hastalığının önüne geçilebilmesi için en uygun korunma yöntemleri önerilmiştir. Bu çalışma Dokuz Eylül Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Halk Sağlığı Anabilim Dalı'ndan Yüksek Lisans Öğrencisinin yükselisans tez çalışması için hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Çalışan sağlığı, Risk etmenleri, Meslek hastalıkları, Sağlık sektörü, Tarım ve hayvancılık sektörü, İnşaat sektörü.
|
