Giriþ: Dünya çapýnda deðiþik amaçlarla kullanýlan farklý türde ateþli silahlar vardýr. Doðasý itibarýyla ateþli silah olarak üretilmeyen fakat tehlikeli hayvanlara karþý bir tuzak olarak kullanýlan bazý standart dýþý aletler farklý amaçlar için kullanýldýðýnda ateþli silahlar gibi tehlikeli durumlar yaratabilmektedir. Bu aletler ateþli silah olarak üretilmemesine raðmen, ölümlere neden olabilmektedir. El yapýmý bu aletler ucuza ve kolay mal edilebilmeleri nedeniyle, ülkemizde sýklýkla üretilmektedir. Kullanýcý güvenliði düþünülmeden genellikle kemirgenleri etkisiz hale getirme amaçlý bir tuzak olarak üretilen, köstebek tabancasý olarak da bilinen ilkel el yapýmý aletler, tarým çalýþanlarý tarafýndan hâlen yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Ýmalatý, alým ve satýmý izne baðlý olmayan, tarým zararlýlarý ile mücadelede önerilen aletlerden olmamakla birlikte çiftçiler tarafýndan köstebek, tarla faresi gibi tarým zararlýlarýna karþý doðal mücadelede etkili ve yaygýn olarak kullanýlan, insan üzerinde taþýnmasý zor, basit ve tuzaklý bir mekanizmaya sahip olan köstebek tabancalarý, halk pazarlarýnda ve nalburlarda çok düþük bedelle satýlmaktadýr. Üretimi ve kullanýmý ile ilgili herhangi bir yasal düzenleme yoktur. Bu aletler “6136 sayýlý Ateþli Silahlar ve Býçaklar ile Diðer Aletler Hakkýnda Kanun” ile “2521 sayýlý Avda ve Sporda Kullanýlan Tüfeklerle Niþan Tabancalarý ve Av Býçaklarýnýn Yapýmý, Alýmý, Satýmý ve Bulundurulmasýna Dair Kanun” ve bu kanunlarýn uygulanmasýný gösterir yönetmelik hükümlerine göre ruhsata baðlanmasý gereken silahlardan deðildir. Genellikle kemirgen yuvalarýna yerleþtirilen, standart bir av tüfeði kartuþu ateþleyebilen aþýrý hassas ateþleme mekanizmasýna sahip olan bu sýra dýþý aletin üretimi, taþýnmasý, tuzaklanmasý ve ateþlenmesi esnasýnda azýmsanmayacak oranda yaralanmalý ve ölümcül kazalar meydana gelmektedir. Köstebek tabancasý kaynaklý yaralanmalarýn özelliði çok yakýn mesafeden gerçekleþmesi, düþük enerjili olmasý, yarada çok sayýda kalýntý yabancý cisim içermesi, kontamine yüzeylerle temas etmesinden dolayý çok kirli ve acýlý olmasýdýr. Tarým çalýþanlarýnýn köstebek tabancasý kaynaklý kazalara maruziyeti ile ilgili çalýþmalar oldukça sýnýrlýdýr. Amaç: Çalýþmanýn amacý, zararlýlarla mücadelede çalýþma güvenliði göz ardý edilerek kullanýlan ilkel yöntemlerin sebep olduðu tabloyu ortaya koyarak farkýndalýk yaratmaktýr. Yöntem: Bu çalýþmada; tarýmsal faaliyetler esnasýnda köstebek tabancasý olarak tabir edilen aletin sebep olduðu ölümlü ve yaralanmalý kazalar, Konya ili örneðinde olay raporlarýna dayanarak istatistiki olarak incelenmiþ ve analiz edilmiþtir.
Bulgular: Köstebek tabancasý kaynaklý kazalar genellikle kurban tuzaðý kurarken, metal unsuru ayarlarken veya kontrol ederken gerçekleþir. Bu silahlar özellikle el bölgesinde görülen küçük kazalara neden olabildikleri gibi ölümcül olabilen yaralanmalara da neden olabilirler. Kazalar sonucu meydana gelen yaralanmalar çoðunlukla ekstansör tendon ve kemik yaralanmalarý þeklinde olup, sað el ve parmaklarýyla sol el ve parmaklarý patlama sonucu kýsmen veya tamamen zarar görmektedir. Kazalar genellikle yaz aylarýnda meydana gelmektedir. Bu aylarda köstebekle mücadele doðal olarak artmaktadýr. Zararlýlarla mücadelede bu aletleri sýklýkla kullanan çiftçiler, köstebek tabancasýna baðlý kazalar açýsýndan yüksek riskli bir grup oluþtururlar. Sonuç: Mevcut durumda herkes hiçbir yasal yükümlülüðe tabi olmadan basit talimatlarý izleyerek köstebek tabancasý gibi el yapýmý bir ateþli silah üretebilir. Köstebek tabancasý gibi aletler kýsa mesafeden ateþlendiðinde insanlarda ölümcül yaralanmalara neden olabileceðinden, bunlarýn üretim ve kullanýmýnýn ateþli silah yasalarýna uygun olarak yapýlmasý gerektiði önleyici tedbirler kapsamýnda ele alýnmalýdýr. Köstebek tabancasý gibi el yapýmý silahlarýn kolay ulaþýlabilirliðiyle, bu tip silah ve silah olabilecek malzemelerin denetim altýnda kullanýlmasýnýn saðlanmasýna yönelik çabalar artýrýlmalýdýr. Zararlýlarla mücadelede ilkel bir alet olan köstebek tabancalarýnýn yerine daha modern, etkili ve güvenli yöntemlerin kullanýlmasý konusunda tarým çalýþanlarýnda farkýndalýk saðlamaya yönelik faaliyetler, ölüm ve yaralanmalarý önemli ölçüde azaltacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Köstebek tabancasý, tarým, iþ saðlýðý ve güvenliði, kaza
|
