Öz: Giriþ: Ýþ saðlýðý ve güvenliði uygulamalarý son yýllarda önem kazandýkça, daha farklý alanlarda iþ saðlýðý ve güvenliðine iliþkin gereksinimlerin olduðu ortaya çýkmaktadýr. Bunlardan birisi de, turizmin önemli alanlarýndan birisi olan ve ekonomik anlamda ciddi katma deðere sahip SPA merkezleridir. Klasik turizm anlayýþýnda ilkel bir biçimde var olan masaj ve terapi yöntemleri, SPA merkezlerinde daha sistematik ve daha bilimsel bir disiplin yaklaþýmý içerisinde verilmektedir. Bu süreçte bir yandan geçmiþ deneyimler incelenmekte, bir yandan da akademik alanda yapýlan çalýþmalar alana dahil edilmektedir. Ýþ saðlýðý ve güvenliði konusu ise SPA merkezlerinde diðer alanlara göre yeterince çalýþmaya konu olmamýþtýr. Kýsa vadede iþ saðlýðý ve güvenliði konularýnda çok fazla ön plana çýkmasa da, uzun vadeli iþ saðlýðý ve güvenliði konularýnda SPA merkezleri incelenmesi gereken önemli bir alandýr. Ancak SPA merkezleri ve genel olarak iþ saðlýðý ve güvenliði alanýnda, çalýþanlar ile fikir birliðinin de yeterince saðlanamadýðý görülmektedir. Amaç: Bu araþtýrma SPA merkezinde çalýþan farklý görevlerdeki çalýþanlarýn iþ saðlýðý ve güvenliði konusundaki görüþlerinin incelenmesi amacýyla gerçekleþtirilmiþtir. Kapsam: Yapýlan bu araþtýrmanýn evrenini Antalya’da bulunan SPA merkezi çalýþanlarý, örneklemini ise araþtýrmaya katýlmaya gönüllü olan, derinlemesine mülakata katýlmak isteyen 22 SPA merkezi çalýþaný oluþturmaktadýr. Araþtýrma veri toplama süreci farklý günlerde odak gruplarý olmak üzere bir ay sürmüþtür. Sýnýrlýklar: Araþtýrmada SPA merkezi çalýþanlarýnýn farklý birimlerinin sýnýrlý olmasý ve alana yönelik geliþtirilmiþ veri toplama araçlarýnýn olmamasý nedeniyle, derinlemesine mülakat yöntemi ve 22 çalýþan ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. SPA merkezinde çalýþan farklý görevlerdeki çalýþanlarýn iþ saðlýðý ve güvenliði konusundaki görüþleri ne yöndedir sorusuna yanýt aranmýþtýr. Yöntem: Araþtýrmada literatür taramasý eþliðinde katýlýmcýlara toplam 6 soru sorulmuþtur. Bu sorularla SPA merkezi çalýþanlarýnýn (1) Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili bilgi düzeyleri, (2) Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili bilgi edindikleri kaynaklar, (3) Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili çalýþtýklarý yetin yeterlilik düzeyine iliþkin görüþleri, (4) Çalýþma ortamlarýnda iþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili en fazla sorun yaþadýklarý konular, (5) Yönetim ile iþ saðlýðý ve güvenliði ile iliþkili konularda aldýklarý destek ve (6) Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili yapýlmasý gerekenlere iliþkin görüþleri sorulmuþtur. Sonuç: Çalýþma sonunda elde edilen veriler ve ortaya çýkan göstergeler incelendiðinde: (1) SPA merkezi çalýþanlarýnýn iþ saðlýðý ve güvenliði konularýnda bilgi düzeylerinin yetersiz olduðu, (2) Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili bilgileri basýn ve medyadan edindikleri, (3) Çalýþtýklarý yerin iþ saðlýðý ve güvenliði konusunda orta derecede yeterli olduðunu, (4) Çalýþtýklarý ortamda en fazla ýþýk, gürültü, nem ve düzensizlik konularýnda sorunlar yaþadýklarýný, (5) Yönetimin kendilerine orta derecede destek verdiðini ve bu konuda yeterli hizmet içi eðitimin verilmediði, (6) Ýþ saðlýðý ve güvenliði ile ilgili çalýþanlarýn fikirlerinin de alýnmasýnýn gerekli olduðu bulgularý elde edilmiþtir. Geçmiþten günümüze kadar yapýlan iþ saðlýðý ve güvenliði alanýndaki çalýþmalarda, fiziki ortam ile iþ saðlýðý güvenliði uzmanlarýnýn literatür çerçevesinde deðerlendirmeleri ön plana çýkmýþtýr. Ancak çalýþanlarýn bizzat ortamda edindikleri deneyimlere henüz yeterince yer verilmemiþtir. Bu nedenle hem alan uygulamalarýnda, hem de akademik çalýþmalarda sahada görev yapan çalýþanlarýn deneyimlerinin daha iyi bir þekilde analiz edilmesi gerekir. Bu sayede sadece prosedür anlamýnda deðil, uygulama anlamýnda da önemli ve etkili sonuçlar almak mümkün olabilir. Araþtýrmada elde edilen diðer bir bulgu ise bu alanda yeterli ölçme ve deðerlendirme araçlarýnýn olmadýðýdýr. Bu nedenle SPA merkezlerinde iþ saðlýðý ve güvenliði alanýnda objektif, kümülatif istatistik kütlelerinin verilerini toplayacak gücü olan veri toplama araçlarýna ihtiyaç vardýr.
Anahtar Kelimeler: SPA Merkezi, Çalýþan, Derinlemesine Mülakat, Yönetim.
|
