Yenilenebilir enerji kaynaklarý içerisinde her geçen gün önemini artýrmakta olan biyokütle enerjisi farklý yöntem ve teknolojiler kullanýlarak deðerlendirilmektedir. Bu yöntemler içerisinde gazlaþtýrma teknolojileri hýzla geliþerek yaygýnlaþmaktadýr. Gazlaþtýrma, tam yanma için gerekli hava miktarýnýn %20-50 kadarýnýn saðlandýðý bir kýsmi yanma sürecidir. Gazlaþtýrma sürecinde, reaktörlerde 1000 C sýcaklýklarý görmek mümkündür. Gazlaþtýrma reaksiyonlarý sonucunda katý yakýt, termal bozunma ile esas olarak CO, H2 ve CH4 içeren sentez gazý denilen yanýcý gaz ürününe dönüþmektedir. Sentez gazýnýn enerjisi ýsýtma veya elektrik elde etme amaçlý olarak kullanýlmaktadýr ve yaklaþýk %12-20 CO, %2-4 CH4 ve %10-20 H2 içermektedir. Ýçerdiði bu bileþenler açýsýndan bakýldýðýnda sentez gazý yanýcý ve zehirleyici özellikler taþýmaktadýr. Yüksek sýcaklýklarýn elde edildiði ve yanýcý gazlarýn üretildiði bir süreçte bazý risklerin ortaya çýkmasý kaçýnýlmazdýr. Gazlaþtýrma teknolojisinin endüstriyel iþletmelerde ticari amaçla kullanýlmasýnýn yaný sýra, bazý kurum ve kuruluþlarda gazlaþtýrma teknolojileri konusunda laboratuvar düzeyinde veya pilot tesisler ölçeðinde araþtýrma ve geliþtirme çalýþmalarý yapýlmaktadýr. Gerek endüstriyel iþletmeler gerekse araþtýrma amaçlý kurulan gazlaþtýrma sistemleri, gazýn elde edilmesi ve deðerlendirilmesi sürecinde gerekli önlemler alýnmadýðýnda bazý riskler taþýrlar. Bu çalýþmada bu risklerin ortaya konulmasý, alýnmasý gereken tedbirler ve yapýlmasý gereken kontrollerin belirlenmesi hedeflenmiþtir. Ýþletmen ve mekan açýsýndan risk ve önlemler, baþta havalandýrma, enerji sürekliliði, yangýn tedbirleri, iþletmen için gerekli yardýmcý güvenlik ekipmanlarý gibi konularý kapsamaktadýr. Sürecin takibi açýsýndan oluþabilecek riskler ise sýcaklýk ve basýnç takibinin kesintiye uðramasý, filtreleme sistemlerinin iþlev kayýplarý, gaz ve kül tahliyesinin sürekliliðinin saðlanamamasý ve süreç sonlandýrma prosedürlerinin uygulanmamasý olarak belirlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Biyokütle, Gazlaþtýrma, Gazlaþtýrýcý, Güvenlik
|
