Giriþ: Türkiye Dünya mobilya sektöründe ihracat rakamlarýyla giderek büyüyen bir merkez olma yolundadýr. Ancak çoðunluðu küçük ve orta ölçekli iþletmelerin oluþturduðu sektör, uluslararasý pazarlara hitap edebilmek için ürün ve üretim kalitesi kadar pazarlama ve iþ güvenliði gibi alanlarda da düzenlemeler yapmalýdýr. ILO (Uluslararasý Çalýþma Örgütü) ve WHO (Dünya Saðlik Örgütü) gibi uluslararasý kuruluþlar iþ saðlýðý ve güvenliði uygulama ve tavsiyelerinde yetkili makamlar, iþçi sendikalarý, iþveren, çalýþan ve toplum dahil tüm paydaþlarý içeren sadece çalýþan deðil buna paralel tüm çevre ve toplum saðlýðýný da gözetmeye yönelik uygulamalarý düzenlemektedir. Türkiye’ de 6331 sayýlý yasa ile 2012 yýlýnda yürürlüðe giren “Ýþ saðlýðý ve güvenliði yasasý” ILO’ nun kanun ve tavsiyelerine uyumlu olarak kademeli olarak yasal düzenlemeler sunmaktadýr. 6331 sayýlý iþ saðlýðý ve güvenliði kanunun “Kamu ve özel sektöre ait bütün iþlere ve iþyerlerine, bu iþyerlerinin iþverenleri ile iþveren vekillerine, çýrak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalýþanlarýna faaliyet konularýna bakýlmaksýzýn uygulanýr.” hükmü gereðince iþ saðlýðý ve güvenliði gözetimi üretim, montaj, satýþ, pazarlama ve satýþ sonrasý hizmete kadar tüm birim çalýþanlarýna uygulanýr. Bununla birlikte iþletmeler, yetkili makamlar ve sektör kuruluþlarý giderek iþ saðlýðý ve güvenliðini daha etkin kullanmanýn yollarýný aramaktadýr. Ýþ saðlýðý ve güvenliðini arttýrmaya yönelik yapýlan harcamalar her ne kadar maliyetleri arttýran bir unsur gibi görünse de, bu harcamalar iþletmelerde kaza oranlarý ve iþ kaybýnda azalma, çalýþan motivasyonu ve üretim kalitesinde artýþ olarak yansýyabilmektedir. Ýþ saðlýðý ve güvenliði odaklý düzenlemeler ürün ve hizmetlerin kalitesini arttýrýrken ayný zamanda satýþ miktarýný da teþvik etmesi iþletmelerde bir pazarlama öðesi olarak kullanýlabilmektedir. Ayrýca tüketicilerde de bu ürün veya hizmetlerin daha saðlýklý ve güvenli standartlarda saðlanmasý için artan bir talep de bulunmaktadýr. Amaç: Bu çalýþma, pazarlama iþletmelerin de çalýþanlarýn iþ saðlýðý ve güvenliði farkýndalýðýnýn belirlenmesi amacýyla yapýlmýþtýr. Kapsam: Çalýþma alaný olarak Erzincan ili mobilya sektörü seçilmiþtir. Çalýþma kapsamýnda, 34 adet mobilya pazarlama iþletmesinden toplam 60 çalýþanýn katýlmasý saðlanmýþtýr. Katýlýmcýlarla yüz yüze görüþmeye dayalý anket uygulanmýþtýr. Araþtýrma süresi 9 ay ile sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Araþtýrmada 9 maddeden oluþan 5’li likert ölçek, katýlýmcýlarýn demografik özelliklerinin yaný sýra, iþ saðlýðý ve güvenliði farkýndalýðýný belirlemeye yönelik ilgili literatür taramasý ile oluþturulmuþ bir anket kullanýlmýþtýr. Katýlýmcýlarýn tamamý rastgele yöntemle seçilmiþtir. Araþtýrmada Basit Rassal Yöntem uygulanmýþtýr. Araþtýrmadan elde edilen veriler IBM SPSS 20 istatistik programý ile analiz edilmiþ, güvenirlilik geçerlilik saðlanmýþtýr. Güvenirlik katsayýsý Cronbach’s Alpha yöntemi kullanýlarak 0.747 olarak hesaplanmýþtýr. Araþtýrmadan elde edilen verilerin analizinde betimleyici istatistikler, güvenilirlik analizi ve Varyans analizi (ANOVA) kullanýlmýþtýr. Ýncelenen faktör varyanslarýnýn homojen daðýlmadýðý anlaþýldýðýndan parametrik testlerden tek yönlü varyans analizi uygulanmýþtýr. Bulgular: Yapýlan tek yönlü varyans analizi sonuçlarýna göre; genel itibariyle iþyeri koþullarýnýn iþ saðlýðý ve güvenliði þartlarýný taþýdýðý ve iþle ilgili hususlarda yeterli bilgiye sahip olduklarý yönündeki 9 olumlu önermeden 7’ sinde çalýþanlarýn yaþlarý ve eðitim durumu deðiþkenlerine göre aralarýnda anlamlý görüþ farklýlýklarý (P<0.05) olduðu anlaþýlmýþtýr. Katýlýmcýlarýn %5’ i genç çalýþan sýnýfýnda (15-25 yaþ), %50’ si 36-45 yaþ aralýðýndadýr. Sonuç: Yapýlan deðerlendirmede çalýþanlarýn yaþlarý arttýkça iþyerlerinde iþ güvenliði koþullarýnýn yeterli olduðu ve ürün kalitesinin yeterli olduðu kanýsý da arttýðý görülmüþtür. Ýþ kazasý geçiren katýlýmcýlar da iþ yerinin çalýþma koþullarýnýn iþ güvenliði ve saðlýðý açýsýndan yetersiz olduðu kanýsýnýn arttýðý tespit edilmiþtir. Diðer yandan eðitim düzeyinin artmasý ile iþ saðlýðý ve güvenliði hususunda iþyeri koþullarýna güvenin azaldýðý ve iþ kazasýna maruz kalma oranlarýnýn Türkiye ortalamasýnýn üzerinde olduðu anlaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Pazarlama, Ýþ saðlýðý ve güvenliði, Mobilya, Anket
|