Dünya genelinde bir çok endüstriyel alanýn temel bileþenlerinden olan madenler emek yoðun iþler sonucunda elde edilmektedir. Madencilik iþleri bünyesinde kimyasal, fiziksel, ergonomik, biyolojik, psikososyal, çevresel olmak üzere çeþitli tehlikeleri barýndýrmaktadýr. Bütüncül bir bakýþ açýsýyla ele alýndýðýnda maden iþçiliði, biyo-psiko-sosyal iyilik halinin sýnýrlarýný zorlayan mesleklerden biridir. Kas iskelet sistemi hastalýklarý maden iþçisinin saðlýðýný etkilemesinin yanýnda sektörün organizasyon yapýsýný sekteye uðratmakta ve ekonomik boyutta kayda deðer bir yük oluþturmaktadýr. ‘Kas Ýskelet Sistemi Rahatsýzlýklarý’ (KÝSR); kaslar, sinirler, tendonlar, baðlar, eklemler, kýkýrdaklar ve omurlar arasý disklerin bozukluklarýdýr. KÝSR aðrý, fonksiyon kaybý, kuvvette azalma, anksiyete ve depresyon gibi istenmeyen bulgularý beraberinde getirmektedir. KÝSR’nin oluþmasý ve kronikleþmesinde iþin gerektirdiði aktivitelerin, çalýþma koþullarýnýn ve ergonomik risklerin yüksek oranda etkili olduðu bilinmektedir. Madencilik, kas iskelet sistemi maruziyeti oluþturmasý açýsýndan en tehlikeli meslek gruplarýndan biridir. Maden iþçilerinin sýklýkla bel, boyun, diz, omuz, el/el bileði bölgelerindeki rahatsýzlýk sebebi ile izin ve rapor aldýklarý bilinmektedir. En kýsa süre zarfýnda en fazla üretimi ve kar elde etmeyi hedef alan madencilik sektöründe kas iskelet sistemi problemlerinin meydana gelmesiyle oluþacak iþ gücü, iþ günü kaybý bu konuda yapýlacak olan araþtýrmalara ve incelemelere ihtiyaç olduðunu göstermektedir. Bu çalýþmanýn amacý; madencilik sektöründe görülen kas iskelet sistemi problemlerini, çözüm olanaklarýný ve ülkemizdeki durumunu ele almaktýr. Bu kapsamda ‘Google Scholar’ elektronik veri tabaný ile 2002- 2022 yýllarý arasýndaki araþtýrma çalýþmalarý ulusal ve uluslararasý boyutta incelenmiþtir. Araþtýrmalar madenlerde görülen KÝSR türüne göre tablolaþtýrýlmýþ ve önlem/öneri açýsýndan vurgu yapýlmýþtýr. Çalýþmanýn gelecekteki çalýþmalara ve literatüre katký saðlamasý amaçlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Madencilik Sektörü, Ýþe Baðlý Kas Ýskelet Sistemi Rahatsýzlýklarý, Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði, Ergonomi, Türkiye
|
