Ýþ yerlerinde çalýþan saðlýðýný, çevreyi ve iþ araçlarýný korumak amacýyla yapýlan bilimsel çalýþmalara “Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði (ÝSG)” denilmektedir. ÝSG’de hedef iþ kazalarýný ve meslek hastalýklarýný önlenmek olup, iþletmecilere ulusal ve uluslararasý mevzuat kapsamýnda sorumluluklar düþmektedir. Yapay Zekâ (YZ) teknolojileri, ÝSG’nin Endüstri 4.0’a uyumunu kolaylaþtýrmaktadýr. Ýnternet ortamýndaki her tür veri, fabrika ve iþletmelerden sensörlerle elde edilen verilerle birlikte Büyük Veriyi oluþturmaktadýr. YZ algoritmalarý Büyük Veri içinde yer alan görüntü, metin, video, ses gibi verilerden öðrenebilen yazýlýmlar olup, insan beyninin çalýþmasýný taklit etmektedir. YZ’nýn nihai hedefi insan gibi davranýþ gösteren makineler ve robotlar oluþturmaktýr. Derin Öðrenme (DÖ) ve Yapay Sinir Aðlarý (YSA) Makine öðrenmesinin (MÖ) alt dallarý olup hepsinin çatýsýný YZ oluþturmaktadýr. YZ daha özel olarak; veriden öðrenen MÖ algoritmalarýnca ses, yazýlý metin ve görüntü verilerinin iþlenmesidir. YZ algoritmalarýný içeren yazýlýmlarla çalýþan YZ teknolojileri ile iþ araçlarýnýn yerleri tespit edilebilmekte, sensörlü donanýmlarla radyo frekansý üzerinden çalýþma ortamýnýn fiziksel ölçümleri alýnabilmekte, çalýþanlarýn kalp hýzý, elektrokardiyografisi, solunum hýzý, kandaki insülin oraný, vücut sýcaklýðý gibi saðlýk verileri kontrol edilebilmekte ve olaðan dýþý davranýþlar tespit edilebilmektedir. Nesnelerin Ýnternetiyle tüm donanýmlar birbirine baðlanmakta, veriler bulut biliþimde saklanmaktadýr. Sensör verileriyle iþ araçlarýnýn bakým ve performansý takip edilebilmekte, kamera görüntüleri taranarak riskler ve anormal durumlar tespit edilebilmektedir. Düþmeler anýnda tespit edilip, tehlikeli bir alana yaklaþan çalýþanlar uyarýlmaktadýr. Artýrýlmýþ ve sanal gerçeklik ile sorunlar tespit edilebilmekte, eðitim verilebilmekte, riskler önceden görülebilmektedir. Netice itibariyle, Endüstri 4.0 kapsamýnda YZ teknolojileri, iþ kazalarý ve meslek hastalýklarýna neden olan etkenleri proaktif þekilde önceden tespit ederek iþletmelerin ÝSG performansýný arttýrmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Ýþ Güvenliði, Meslek Hastalýðý, Yapay Zekâ, Sensör
|
