Türkiye’nin ilk baðýmsýz Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu 6331 sayýlý Sayý ile 30 Haziran 2012’de Resmi Gazetede yayýmlanarak yürürlüðe girmiþtir. 6331 Sayýlý kanun çalýþanlarýn eðitimi, bilgilendirilmesi, saðlýk gözetimleri, acil durum hazýrlýklarý, risk deðerlendirmesi, iþ saðlýðý ve güvenliði kurulu oluþturulmasý ve ÝSG profesyonelleri çalýþtýrýlmasý vb. gibi iþ kazasý ve meslek hastalýklarý yaþanmadan önce iþverenler tarafýndan tedbir alýnmasýna yönelik proaktif (önleyici) yaklaþým esas alýnarak hazýrlanmýþtýr. Sayý sýnýrý olmaksýzýn kamu ve özel sektöre ait tüm iþyerlerinde sadece iþçileri deðil memur, iþveren, çýrak, stajyer dâhil tüm çalýþanlar yasa kapsamýna alýnmýþtýr. Bu itibarla üniversiteler de yasa kapsamýna dâhil edilmiþ bulunmaktadýr. Diðer yandan, kanunun 23. maddesi birden fazla iþverenin olduðu yerlerde veya ayný çalýþma alanýný paylaþan iþyerlerinde ÝSG konusunda koordinasyon saðlanmasýný hükme baðlamýþtýr. Sakarya Üniversitesinin (SAÜ) bünyesinde altý (6) enstitü, on yedi (17) fakülte, dört (4) yüksekokul, üç (3) bölüm baþkanlýðý ve on beþ (15) Meslek yüksekokulu bulunduðu göz önüne alýnýrsa, SAÜ’de bulunan kýrk beþ ayrý iþyeri için kanunun 23. maddesi kapsamýnda ÝSG koordinasyon hizmetlerinin verilmesi kanuni yükümlülük haline gelmiþtir.
Söz konusu kanuni yükümlülük nedeniyle Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Koordinatörlüðü Yönergesi yayýnlanarak yürürlüðe sokulmuþ ve yönerge uyarýnca SAÜ’de ÝSG hizmetlerinin planlanmasý ve koordine edilmesi için ÝSG Koordinatörlüðü Birimi oluþturulmuþtur. Söz konusu koordinatörlüðün faaliyet alanlarý kapsamýna; iþ saðlýðý ve iþ güvenliði çalýþma ve eðitim planý hazýrlamak, risk deðerlendirme çalýþmalarýný planlamak, acil durum planý hazýrlamak ve acil durum tatbikatlarý düzenlemek vb. faaliyetler girmektedir.
Bu çalýþma da amacý, Sakarya Üniversitesi (SAÜ) bünyesinde oluþturulan Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Koordinatörlüðü tarafýndan 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununa uyum çalýþmalarý kapsamýnda SAÜ’de yürütülen planlama ve koordinasyon hizmetleri ve SAÜ iþyerlerinde yürütülen önleyici ÝSG faaliyetleri (ÝSG eðitim, saðlýk gözetimi, risk deðerlendirmesi, acil durum tatbikatlarý vb.) ile ilgili çalýþanlarýn memnuniyeti araþtýrýlmýþ ve çalýþan sýnýfý (akademik ve idari), cinsiyet ve yaþ kriterlerine baðlý olarak çalýþan memnuniyeti algýsýnda farklýlýk olup olmadýðý incelenmiþtir.
SAÜ’de görev yapan akademik ve idari personel araþtýrmanýn hedef kitlesini oluþturmuþtur. SAÜ çalýþanlarýn ÝSG hizmetlerinin koordinasyonu ile önleyici ÝSG faaliyetlerinin memnuniyet düzeyinin ölçülmesinde anket tekniði kullanýlmýþtýr. ÝSG hizmetlerinin koordinasyonundan memnuniyeti ölçmek üzere altý (6) ve iþyerlerinde yürütülen önleyici ÝSG faaliyetlerinden memnuniyeti ölçmek üzere toplam (10) olmak üzere toplamda on altý (16) deðerlendirme kriteri belirlenmiþtir. Ankete katýlanlarýn bu on altý (16) deðerlendirme kriteri ile ilgili algý düzeylerini 5’li-Likert tipi ölçekte “1=Kesinlikle memnun deðilim, … 5= Kesinlikle memnunum” belirtmeleri istenmiþtir. Ayrýca çalýþanlarýn almadýklarý herhangi bir ÝSG hizmeti ya da faaliyeti varsa “Fikrim Yok” seçeneðini iþaretlemeleri istenmiþtir. Ankete katýlým saðlanan 220 akademik ve idari personele ait veriler; açýklayýcý faktör analizi, tanýmlayýcý ve çýkarýmsal istatistiksel analiz ve regresyon analizi yöntemleri kullanýlarak incelenmiþtir.
Açýklayýcý faktör analizi (AFA) sonucunda ÝSG koordinasyon hizmetleri ve önleyici ÝSG faaliyetleri adýnda yüksek güvenirliðe sahip iki ölçek çýkarýlmýþtýr. Tanýmlayýcý istatistik analizi sonucunda; SAÜ çalýþanlarýnýn ÝSG koordinatörlük hizmetlerinden memnuniyet oraný 3,73 (5’li Likert tipi ölçek) ve önleyici ÝSG faaliyetlerinden memnuniyet oraný 3,70 (5’li Likert tipi ölçek) olarak bulunmuþtur. SAÜ idari personelinin gerek ÝSG koordinasyon hizmetleri gerekse önleyici ÝSG faaliyetlerinden memnuniyet oraný akademik personele oranla daha yüksek olarak bulunmuþtur. Çýkarýmsal istatistik analiz bulgularý; sadece önleyici ÝSG faaliyetlerinden memnuniyet oranýnda idari personel lehine olacak þekilde istatistiksel olarak anlamlý bir fark bulunmuþtur. Cinsiyet ve hizmet yýlý deðiþkenlerinin grup ortalamalarý arasýnda istatistiksel olarak anlamlý bir farklýlýk bulunamamýþtýr. Regresyon analizi bulgularý ÝSG koordinasyon hizmetleri ile önleyici ÝSG faaliyetleri arasýnda istatistiksel açýdan anlamlý pozitif doðrusal bir iliþki olduðunu göstermiþtir. Sonuç olarak; ÝSG koordinasyon hizmetlerinden duyulan memnuniyetin, çalýþanlarýn önleyici ÝSG faaliyetlerinden duyduklarý memnuniyetlerini olumlu yönde etkilediði sonucuna varýlmýþtýr. Ayrýca, önleyici ÝSG faaliyetlerinden duyulan memnuniyet hususunda idari personel ile akademik personelin farklý algýya sahip olduklarý sonucuna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: 6331 Sayýlý ÝSG Kanunu, ÝSG koordinasyonu, önleyici ÝSG faaliyetleri
|
