Ülkemizde tarým sektörü, 2019 yýlý verilerine göre, mevsim indeksinden arýndýrýlmamýþ oranlarla 28,4 milyon iþ gücü istihdamý içerisinde 5,5 milyon çalýþaný ile istihdamýn yaklaþýk olarak %19,4’ünü oluþturmasý sebebiyle baþlýca büyük iþ alanlarýndan biri olarak görülmektedir. Sektördeki çalýþanlarýn çoðunluðu, küçük aile iþletmesinde veya arazi kiralama yoluyla kendi namýna çalýþan bireylerden oluþmaktadýr. Bu çalýþanlarýn mevsimsel istihdamlarý, ücretsiz aile iþ gücünde kullanýmý, sosyo-ekonomik geliþmiþliklerinin düþüklüðü ve düzensiz çalýþma koþullarý birçok sorunu yanýnda getirmektedir. Bu sorunlarýn en önemlilerinden biri, çalýþanlarýn sýkça karþýlaþtýðý ve etkisini hem kýsa hem de uzun dönemde sürdüren tarým makinelerinden kaynaklý iþ kazalarýdýr. Aile, Çalýþma ve Sosyal Hizmetler Bakanlýðýnýn güncel verilerine göre ülkemizdeki toplam 20.372 tarým iþ yerinde kayýtlý 141.933 tarým çalýþaný istihdam edilmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumuna yapýlan kaza bildirimlerine göre ise bu çalýþanlarýn geçirdiði ölümlü iþ kazalarýnýn, %32’si trafik kazalarýndan, %13’ü forklift, traktör vb. iþ makinesi kazalarýndan, %6’sý iþ ekipmanýndan kaynaklanan kazalardan oluþmak üzere %51’i tarým makineleri ile iliþkilendirilmektedir. Baþlýca kaza nedenleri araþtýrýldýðýnda; çalýþanýn dikkatsizliði, tarým makinesi hakkýnda bilgi eksikliði, makinenin bakýmsýzlýðý ve koruyucu ekipman yetersizliði saptanmaktadýr. Kazalarýn gerçekleþme þeklinin ise kýyafeti veya vücut uzvunu hareketli aksama kaptýrma, yoldan çýkma, çarpýþma, devrilme, ezilme ve sýkýþma þeklinde olduðu bilinmektedir. Hafif, orta ve aðýr yaralanma veya ölüm ile sonuçlanan bu kazalar; makinenin bakým-onarýmý, makine-ekipman kullanýmý ve makineyle araziye ulaþým sýrasýnda gerçekleþmektedir. Çalýþmada elde edilen bilgiler ýþýðýnda tarým sektöründeki endüstriyel makinelerden kaynaklanan iþ kazalarýna yönelik, makinelerin tarýmsal faaliyetin türüne uygun kullanýmý, makineye özel güvenlik önlemleri, makinenin bakým-onarýmý ve güvenli ortam-saðlýklý çalýþan temalý bir proje ile tarým çalýþanlarýnýn saðlýklarý ve güvenlikleri konusundaki farkýndalýðýnýn arttýrýlmasý önerilmektedir.Bu çalýþma Dokuz Eylül Üniversitesi, Saðlýk Bilimleri Enstitüsü, Halk Saðlýðý Anabilim Dalý'ndan Yüksek Lisans Öðrencisinin yükselisans tez çalýþmasý için hazýrlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Ýþ kazasý, Ýþ saðlýðý ve güvenliði, Tarým makineleri, Tarým sektörü
|
