| |
Öz:Giriþ: Çok tehlikeli sýnýfa giren dökümcülük sektörünün temeli çok eskiye yýllara dayanmakta olup günümüzde varlýðýný halen sürdürmekte olan bir sektör türüdür. Ýþ saðlýðý ve güvenliði açýsýndan döküm sektörü incelendiðinde birden fazla tehlike ve riskle karþýlaþýlmaktadýr. Bu riskler; sýcaklýk, toz, kimyasallar, gürültü, titreþim, kaynak iþleri, döküm kalýplarýnýn patlamasý, yanýklar, operatöre gözüne çapak kaçmasý, ölüm ve kaza problemleri olarak sayýlabilmektedir. Döküm sektöründe meydana gelen iþ kazalarý ve meslek hastalýklarý ölüm, yaralanma ve sakatlanmalarýn yanýnda iþ verimlerinin düþmesi, maliyet artýþlarý, tazminatlar, bakým ve tedavi gibi masraflarý da beraberinde getirmektedir. Bu ve buna benzer masraflar, çalýþanlarýn saðlýk sorunlarý ve motivasyon düþüklüðüne sebep olan iþ kazalarý ve/veya meslek hastalýklarýnýn önüne geçilmesi için önlemlerin alýnmasý zorunluluðu ortaya çýkarmaktadýr. Amaç: Bu çalýþmada; döküm sektöründe genel olarak karþýlaþýlan iþ kazalarýný azaltmak için iþ saðlýðý ve güvenliði kültürünü öneminin vurgulanmasý amaçlanmaktadýr. Bu sektörde yaþanan kazalarýn detaylý incelenmesi; dökümcülük sektöründeki risk etmenleri, meslek hastalýklarý, iþ kazalarý, ramak kala olaylarýnýn deðerlendirilmesi ve meydana gelebilecek iþ kazalarý ve/veya meslek hastalýklarýnýn deðerlendirilmesiyle alýnacak önlemlere ýþýk tutulacaktýr. Kapsam: Bu araþtýrma döküm sektöründe meydana gelen kazalarýn irdelenmesi amacýyla mevcut kaynaklar taranmýþtýr. Sýnýrlýlýklar: Literatür taramasý yapýlan kaynaklarýn belirlendiði alanlardýr. Yöntem:Literatür taramasý yapýlarak döküm sektöründe meydana gelen kazalarý deðerlendirilmeye çalýþýlmýþtýr.Bulgular: Döküm sektörü çok tehlikeli sýnýfta yer almaktadýr. Döküm sektörünün çok tehlikeli sýnýfta olmasý sektördeki risklerin büyüklüðünü göstermektedir. Kaynak taramalarýna bakýldýðýnda döküm sektöründe birçok açýdan tehlikeler mevcut olmasý bunlarýn riske dönüþmesi iþveren, çalýþan ve iþletme açýsýndan önemlidir. Döküm sektöründe fiziksel yaralanmalar, mesleki solunum rahatsýzlýklarý, yanma, termal konfor rahatsýzlýklarý, ýsý stresi,yangýn,patlama,göz cilt tahriþi gibi sorunlarla karþýlaþýlmaktadýr. Bunlara karþý alýnmasý gereken kontrol, deðerlendirme, izleme, maruziyet standartlarý, kiþisel koruyucu donaným, eðitim, öðretim, saðlýk deðerlendirmesi, ilkyardým önlemleri alýnmalýdýr.Metal döküm sektöründe metaller eritildikleri için yüksek ýsýlarda çalýþýlmaktadýr. Eritilen metal döküm sýrasýnda ciddi çalýþanlarý ciddi riske maruz býrakmaktadýr. Bunun yanýnda döküm kalýbýnýn patlamasý, yanmalar görülür. Yüksek sýcaklýkta olan ergimiþ maddenin ýþýnlar yaymasýndan kaynaklanan cilt/ göz tahriþleri görülebilmektedir. Yahut ergimiþ maddenin kaba aktarýlýrken etrafa sýçrayan ergimiþ maddenin göze gelmesi de döküm sektöründe yaþanan kazalardandýr. Bakýldýðýnda döküm fabrikalarý çok yüksek sesli ortamlardýr buralarda gürültü faktörü karþýmýza çýkmaktadýr. Ortamdan kaynaklanan gürültü çalýþanlarda geçici ya da kalýcý iþitme kayýplarýna sebebiyet vermektedir. Kimyasallar (formaldehit, dimetiletilamin, trietilamin) ve tozlar çalýþanlarda gözlerin sulanmasý, kaþýnmasý ve buðulu görme gibi rahatsýzlýklara neden olur ki bu da mavi‐gri görüþ olarak bilinir. Buna ek olarak tozlardan kaynaklý akciðer kanseri, pnömokonyoz kronik bronþit gibi hastalýklar çalýþanlarda görülmektedir. Sonuç: Sektörde tehlikelerin bilinmesi o tehlikelere karþý önlemlerin alýnmasý farkýndalýk yaratarak çalýþanlarýn bilinçlendirilmesiyle kazalarýn önüne geçilmelidir. Döküm sektörünü göz önünde tutulduðunda en çok fiziksel yaralanmalar, yangýn/ patlama, solunum sistemi rahatsýzlýklarý, cilt/ göz tahriþi, gürültü ve titreþim kaynaklý iþitme kayýplarý ile karþýlaþmaktadýrlar. Bu tespit edilen çalýþma alanlarýnda Kazalarýn azaltýlmasý için: Ýþ ekipmandan ve ortamdan kaynaklanan risklerin giderilmesi, ekip çalýþmasý yapýlmasý, eðitimler yoluyla iþçilere iþ güvenliði bilincinin verilerek iþ güvenliði kültürünün oluþmasý saðlanmalýdýr, reaktif yaklaþým yerine proaktif yaklaþým sergilemek, risk analizi yapmak ve buna uygun politika ve planlamalar yapmak, iþe uygun iþçi ve ekipman seçimi ve ekip çalýþmasý kazalarý minimize edecektir. Genel olarak bu önlemlerin yanýnda meslek hastalýklarýna yönelik týbbi ve teknik önlemler, zehirli gazlara yönelik havalandýr ve maskelerin saðlanmasý, döküm kalýplarýnýn patlamamasý için kalýplarýn ve potalarýn kurutulmasý, yanýklara karþý koruyucu iþ elbiseleri, zararlý ýþýnlara karþý gözlük ve eldiven, meydana gelen kazalarda uygun müdahale yapmak gerekmektedir. Tehlikeleri ve bunlardan kaynaklanacak riskler iyice irdelenerek önlemlerin belirlenmesi çalýþanlarýn daha saðlýklý ve güvenli þartlarda çalýþmalarýný saðlayacaktýr.
Anahtar Kelimeler: Döküm, Ýþ kazasý, Ýþ saðlýðý ve güvenliði, Metal sektörü
|
