Bu çalýþmada iþ kazalarýnda meydana gelen organ yaralanmalarýna neden olan faktörlerin belirlenmesi ve yaralanan organýn korunmasýna yönelik koruyucu tavsiyelerin sunulmasý amaçlanmýþtýr. Çalýþmada Çapraz Tablolama ve Sýklýk Analizlerinden faydalanýlmýþtýr. Bu analizlerde, Ýstanbul’da faaliyetlerini sürdüren bir zincir marketin farklý þubelerinde meydana gelmiþ son üç yýllýk iþ kaza verileri kullanýlmýþtýr. Analizlere 321 kazazede verisi ile baþlanmýþ, gerekli veri ayýklamalarý sonunda 290 kazazedeye ait verilerle çalýþma tamamlanmýþtýr. Çalýþmada öncelikle çalýþanlarýn; görevleri ile yaralanan organlarý çapraz tablo ile karþýlaþtýrýlmýþtýr. Bu karþýlaþtýrmada kasaplarýn beklenen orandan daha fazla kol, el ve parmak yaralanmasý yaþadýklarý; depo görevlilerinin beklenen orandan daha fazla bel incinmesi yaþadýklarý; þarküteri, reyon ve manav görevlilerinin beklenen orandan daha fazla parmak yaralanmasý yaþadýklarý görülmüþtür. Çalýþanlarýn görevleri ile yaralanmalarýna neden olan araç ve gerecin çapraz tablo ile karþýlaþtýrýlmasýnda; kasaplarýn yaralanmasýnda yoðunlukla býçak kullanýmýnýn etkili olduðu; depo çalýþanlarýný ise yoðunlukla aðýr yüklerin olumsuz etkilediði; manav görevlilerinin yaralanmasýnda býçak ve falçata kullanýmýnýn yoðunlukla etkili olduðu; reyon çalýþanlarýný yoðunlukla trans paletlerin ve kapý geçiþlerinde çeþitli çarpmalarýn etkilediði; þarküteri görevlilerini ise yoðunlukla býçak, kaþar dilimleme, salam dilimleme makinalarýnýn etkilediði; þarküteri çalýþanlarýnýn peynir ve zeytin tenekesi açma faaliyetlerinde de sýklýkla yaralandýðý görülmüþtür. Yaralanan organ ile organa zarar veren araç gerecin çapraz tablo ile karþýlaþtýrýlmasýnda; ayaðýn genellikle yük taþýma ve çarpma esnasýnda zarar gördüðü; bel bölgesinin de benzer þekilde aðýr yük taþýma esnasýnda zarar gördüðü; parmak bölgesinin yaralanmasýnda sýklýkla býçak, falçata kullanýmýnýn etkili olduðu; ayrýca peynir ve zeytin tenekesi açma faaliyetlerinde de sýklýkla parmaklarýn zarar gördüðü belirlenmiþtir. Kasaplarýn çelik eldiven, parmaklýk ve koruyucu kolluk kullanmalarýnýn saðlanmasý; depo çalýþanlarýnýn ergonomik ilkeler göz önünde bulundurularak çalýþmalarýnýn saðlanmasý; manav görevlilerinin sebze, meyve ayýklama ve paket açýmlarýnda koruyucu eldiven kullanmalarýnýn saðlanmasý; trans paletlerin gerekli bakýmlarýnýn zamanýnda yapýlmasý ve reyon görevlilerine gerekli eðitimlerin verilmesinin saðlanmasý; þarküteri görevlilerine kaþar ve salam dilimleme makinalarýnýn kullanma eðitiminin verilmesinin saðlanmasý; þarküteri çalýþanlarýnýn peynir ve zeytin tenekesi açýmýnda bu iþ için tasarlanmýþ uygun araç ve gereç kullanmalarýnýn saðlanmasý; elle veya trans paletle yük taþýyan çalýþanlarýn çelik burunlu ayakkabý giymelerinin saðlanmasý tavsiye edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Ýþçi Saðlýðý ve Güvenliði, Ýþ Kazasý, Çapraz Tablolama, Yaralanma
|