Günümüz inþaat proje uygulamalarýnýn çeþitlilik göstermesi, kullanýlan makine ekipman teknolojilerinin de bu çeþitliliðe paralel doðrultu seyretmesine sebep olmakta ve birbiriyle doðrudan doðruya iletiþim halinde bulunan bu iki sektördeki yeni saha uygulamalarý, sektörlerin birbirini ileri yönde etkilemesine sebep olmaktadýr. Ýnsanoðlunun sýnýrlarýný aþarak daha büyük çaplý projeler meydana getirme isteði, daha büyük güçte ve daha kapsamlý makine ve ekipman ihtiyacýný doðurmakta, ihtiyaçlar sonucunda üretilen makine ve ekipmanlardaki teknik geliþmeler de insanoðlunun proje ufkunu günden güne geniþletmektedir. Ýnþaat saha uygulamalarýnda en sýk kullanýlan makine ve ekipmanlardan biri olan kaldýrma makinelerinin, çalýþmalarý esnasýndaki potansiyel tehlikelerin ve olasý risk faktörlerinin belirlenmesi konusu, kaldýrma makinelerinin kullanýmýnda meydana gelebilecek olan iþ kazalarýnýn önlenebilmesi noktasýnda oldukça büyük önem arz etmektedir. Amaç:Araþtýrma, proje saha uygulamalarýnda sýklýkla yer bulan ve projenin neredeyse tüm basamaklarýnda olmazsa olmaz öneme sahip olan kaldýrma makinelerinin kullanýmýnda meydana gelen iþ güvenliði uygunsuzluklarýnýn ve iþ kazalarýnýn incelenmesi ve de bunun sonucunda elde edilen verilerin, belirlenen risk deðerlendirmesi metodlarýyla irdelenerek, söz konusu uygulamalardaki temel risk faktörlerinin tespiti ve tespit edilen bu faktörler ýþýðýnda oluþturulan önleyici/koruyucu önlemlerin uygulanmasý, buna paralel olarakta devamlý iyileþtirme sistemleri vasýtasýyla iþ kazalarýnýn önlenmesi/azaltýlmasý konularýna ilgi çekmek amacýyla hazýrlanmýþtýr. Kapsam: Araþtýrma inþaat sektöründe kullanýlan kaldýrma makineleri kaynaklý iþ kazalarý temel alýnarak sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Araþtýrmada; inþaat sektöründe kullanýlan kaldýrma makinelerinin saha uygulamalarýndaki olumsuz durumlar ve söz konusu olumsuz durumlar sonucunda meydana gelen iþ kazalarýnýn sebep-sonuçlarýnýn, kök neden analizi yardýmý ile irdelenmesi yoluna gidilmiþ ve bu baðlamda ilgili risk deðerlendirmesi için Avrupa’da sýklýkla kullanýlan Fine-Kinney metodundan yararlanýlmýþtýr. Araþtýrma kapsamýnda ilgili kaldýrma ekipmanlarýný kullanan operatörlere yöneltilen ve temel amaç olarak saha uygulamalarýnda meydana gelen olumsuzluklarýn tespitini amaçlayan bir anket de bulunmaktadýr. Bulgular: Araþtýrmada,kaldýrma makinelerinin genel manada teknik özelliklerinden bahsedilmiþ ve inþaat sektöründe kullanýlan kaldýrma makinelerinin olumsuz/uygunsuz kullaným uygulamalarýndan kaynaklanan iþ kazalarý, Türk Ýstatistik Kurumu 2015 tarihli iþ kazalarý verileri baz alýnarak incelenmiþtir. Söz konusu iþ kazalarýnýn neden ve sonuçlarýnýn incelenmesi ve risk analizi aþamasýnda Fine-Kinney Metodu kullanýlmýþtýr. Olasý iþ kazalarýnýn incelenmesi ve sonrasýnda elde edilen verilerin ortadan kaldýrýlarak söz konusu kazalarýn önlenmesi noktasýnda, kullanýlan metodun içerdiði frekans, olasýlýk ve þiddet gibi parametrelerin matematiksel deðerlerinin geçerli formülasyon içinde kullanýlmasý sonucunda risk seviyesi belirlenmiþtir. Elde edilen risk seviye sonuçlarýnýn ýþýðýnda, ilgili iþ güvenliði uygunsuzluklarýnýn ve iþ kazalarýnýn önlenmesi amacýyla yapýlabilecek koruyucu sistemlere örnekler verilmiþtir. Sonuç: Bu çalýþmada Fine-Kinney risk analizi yönteminde kullanýlan risk faktörlerinin puanlanmasýnda ve risk düzeyinin yorumlanmasýnda birkaç problemle karþý karþýya gelinmiþtir. Bunlarýn içinde özellikle olasýlýk ve frekans faktörlerine ait sýkýntýlarýn öne çýktýðý görülmektedir. Bunlardaki temel sýkýntý,analizi oluþturan faktörlerin tanýmlarýnýn net yapýlmamasý ve bu nedenle yanlýþ yorumlanma kaynaklý hatalarýn meydana gelme olasýlýðýdýr. Bu noktada en doðru sonuca ulaþmak amacýyla söz konusu metodun orijinal tanýmlarýna dönülmüþtür. Bu tanýmlardan hareketle olasýlýk formül deðerleri oluþturularak sonuca gidilmiþtir. Bu þekilde gerçekleþtirilen risk deðerlendirme uygulamasýnýn sonucunda; inþaat sektöründe kullanýlan kaldýrma makinelerinin olumsuz kullanýmýndan kaynaklý iþ kazalarýna genel manada insan faktörünün sebep olduðu sonucuna varýlmýþ, araþtýrma dahilinde uygulanan anket çalýþmasý sonucunda karþýlaþýlan ve iþ güvenliði uygulamalarýnýn uygulanýp uygulanmasýnýn gerekliliði konusundaki soruya verilen ve ankete katýlanlarýn %2,46’ lýk kýsmýnýn ‘Olsa da olur olmasa da’ þeklindeki ve %7,30 luk kýsma denk gelen ‘Gereksiz’ þeklindeki cevaplarýn da gözler önüne serdiði gibi iþ kazalarýnýn önlenmesi konusunda alýnmasý gereken önlemlerin baþýnda, iþ güvenliði konusunda pozitif bakýþ açýsýnýn kazandýrýlacaðý eðitimlerin verilmesinin büyük önem arz ettiði sonucuna varýlmýþtýr. Uygulamada karþýlaþýlan makine ekipman bazlý aksaklýklarda ise kaldýrma makinelerinin periyodik ve rutin kontrollerinin gerçekleþtirilmesindeki denetim eksikliklerinin payýnýn da oldukça büyük etkisinin olduðu sonucuna varýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Fine-Kinney Metodu, Risk Faktörü, Kaldýrma Makineleri, Risk Deðerlendirme
|
