| |
Giriþ: Çalýþanýn iþ saðlýðý ve güvenliði bakýmýndan önemli riskler taþýyan çalýþma alanlarýndan biri de saðlýk hizmetleridir. Saðlýk çalýþanlarý hastayla daha fazla zaman geçiren ve bakýmlarýný doðrudan yerine getiren kiþi olmalarý nedeniyle saðlýk riskleri ile karþýlaþma olasýlýklarý daha yüksektir. Bu nedenle saðlýk çalýþanlarýnýn çalýþma ortamlarý ve çalýþma koþullarýnýn deðerlendirilmesi önem taþýmaktadýr. Son dönemlerde ülkemizde ve dünyada birçok alanda Ýş Saðlýðý ve Güvenliði (ÝSG) çok önem kazanmýþtýr. Özellikle de insanlarýn saðlýk sorunlarýna çözümler aramak için gittikleri hastanelerde hem hastane ortamýnýn hem de saðlýk çalýþanlarýnýn ÝSG mevzuatlarýna uygun olmasý gerekmektedir. Amaç: Bu araþtýrma bir devlet üniversitesinin saðlýk bilimleri fakültesi hemþirelik bölümü 3. ve 4. sýnýflarýnda eðitim gören öðrencilerin, uygulamalarý esnasýnda maruz kaldýklarý tehlike ve riskleri belirlemek ve bu tehlikelerin kaygý düzeylerine üzerine etkisini saptamak amacý yapýlan bir araþtýrmadýr. Yöntem: Kesitsel ve tanýmlayýcý tipte olan çalýþmanýn evrenini evrenini Eylül-Ekim 2017’de Gümüþhane Üniversitesi Saðlýk Bilimleri Fakültesi Hemþirelik bölümünün uygulamalara daha çok çýkmýþ 3. ve 4. sýnýflarýnda eðitim gören öðrenciler (n=210 kiþi) oluþturmuþtur. Araþtýrmanýn yapýldýðý dönemde derslere aktif katýlan 197 öðrenciye ulaþýlmýþtýr. Araþtýrmanýn verileri; sosyodemografik özellikler (yaþ, cinsiyet, medeni durum, ekonomik durum, eðitim durum), hastane çalýþma ortamý kaynaklý risk ve tehlikeler algýsý (enfekte kesici-delici-batýcý cisim yaralanmasý, el yýkama, eldiven kullanma, enjektör kullanýmý, þiddet vb.), saðlýk durumlarý (beslenme, egzersiz, dinlenme, kronik hastalýk, uyku, sigara, alkol, saðlýk kontrolü vb.) ve çalýþma þartlarýný (hizmet süresi, çalýþma saati, iþ verimi vb.) içeren sorular ile Saðlýk Çalýþaný Güvenliði Ölçeði (SÇGÖ) ve Beck Anksiyete Ölçeði (BAÖ) sorularýndan oluþan anketin direkt gözlem altýnda uygulanmasýyla toplanmýþtýr. Verilerin analizinde yüzdelik, ortalama, sayý, standart sapma, Ki-kare testi, Mann Whitney U ve Kuskall Wallis, ANOVA ve korelasyon analizi kullanýlmýþtýr. Bulgular: Araþtýrma kapsamýna alýnan geleceðin saðlýk profesyonellerinin %65.5’i (129 kiþi) kadýn, %34.5’i (68 kiþi) erkek olup yaþ ortalamalarý 21.59±1.40 (Min:19, Max:49)’dýr. Öðrencilerin, % 52.3’ü (103 kiþi) dördüncü sýnýfta, % 47.7’si üçüncü sýnýfta öðrenim görmektedir. Geleceðin saðlýk profesyonellerinin %.69.0’ý (136 kiþi) haftada 2-13 saat çalýþtýðýný ve %87.3’ü (172 kiþi) 6 hastaya bakým verdiðini ifade etmiþtir. Erkek saðlýk profesyonellerinin SÇGÖ puan ortalamasý kadýn saðlýk profesyonellerine göre daha yüksek (t=-2.63, p=0.009) bulunmuþtur. Kadýn saðlýk profesyonellerin BAÖ puan ortalamasý erkek saðlýk profesyonellerine göre daha yüksek (t=2.23, p=0.02) bulunmuþtur. Üçüncü sýnýfta eðitim gören öðrencilerin BAÖ puan ortalamasý dördüncü sýnýfta olan öðrencilere göre daha yüksek (t=2.12, p=0.03) saptanmýþtýr. Kurumda çalýþmaktan memnun olan geleceðin saðlýk profesyonellerinin SÇGÖ puan ortalamalarý daha yüksek bulunmuþtur (t=2.958, p=0.003). Kurumda çalýþma memnuniyeti öðrencilerin BAÖ puan ortalamalarýný etkilememektedir (p>0.05). Çalýþtýðý kurumdan memnun olan öðrencilerin SÇGÖ puan ortalamasý çalýþtýðý kurumdan memnun olmayan öðrencilere göre daha fazla iþ güvenliði saðlamaktadýr. Ýþ kazasý geçiren öðrencilerin iþ kazasý geçirmeyenlere göre BAÖ puan ortalamasý daha yüksek bulunmuþtur (t=3.12, p=0.002). Teblið okuyan öðrencilerin, teblið okumayan öðrencilere göre SÇGÖ puan ortalamasý daha yüksek (t=3.58, p=0.001) saptanmýþtýr. Düzenli saðlýk kontrolü yaptýran öðrencilerin yaptýrmayanlara göre BAÖ puan ortalamalarý (t=2.20, p=0.02) daha yüksek bulunmuþtur. Ruhsal hastalýðý olan öðrencilerin ruhsal hastalýðý olmayanlara göre BAÖ puan ortalamalarý (t=0.59, p=0.01) daha yüksek saptanmýþtýr. Saðlýk hizmetlerine ulaþamayan öðrencilerin, ulaþabilen öðrencilere göre BAÖ puan ortalamalarý (t=-2.49, p=0.01) daha yüksek saptanmýþtýr. Uygulama yapýlan kurumdaki görev daðýlýmýndan memnun olmayan öðrencilerin KKD kullanma durumlarý daha yüksek bulunmuþtur (p=0.03, x2=4.686). Geleceðin saðlýk profesyonellerinin yaþý (r=0.121, p=0.90), sigara içme sayýsý (r=0.025, p=0.85) ile SÇGÖ puan ortalamalarý arasýnda pozitif yönde anlamsýz bir iliþki, çalýþma saati (r=-0.113, p=0.11) ile SÇGÖ puan ortalamalarý arasýnda ise negatif yönde anlamsýz bir iliþki saptanmýþtýr. Geleceðin saðlýk profesyonellerinin yaþý (r=-0.555 p=0.44), sigara içme sayýsý (r=-0.076, p=0.57) ile BAÖ puan ortalamalarý arasýnda negatif yönde anlamsýz bir iliþki; çalýþma saati (r=0.093 p=0.19) ile pozitif yönde anlamsýz bir iliþki saptanmýþtýr. Sonuç: Bu araþtýrmada geleceðin saðlýk profesyonellerinin uygulama yaptýklarý hastanede iþ güvenliðinin saðlandýðý ancak orta düzeyde anksiyete yaþadýklarý saptanmýþtýr. Öðrencilerin klinik uygulamada yaþadýðý güçlükleri ve kaygýlarý öðretim elemanlarýyla paylaþmasý için uygun ortamýn saðlanmasý ve düzenli olarak klinik hemþireleri ve görevli öðretim elemanlarý tarafýndan sorunlarýn çözümüne yönelik toplantýlar yapýlmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Geleceðin saðlýk profesyonelleri, Hastane, Çalýþan saðlýðý güvenliði.”
|
