Giriþ: Ýþ saðlýðý ve iþ güvenliði, çalýþma ortamýnda yaþanabilecek iþ kazasý, saðlýk sorunlarý, meslek hastalýklarý, çeþitli riskler için önceden önlem alarak çalýþanlarýn yaþamýný ve saðlýðýný korumayý amaçlamaktadýr. Ýnsanýn çalýþtýðý her ortamda, risk de söz konusudur. Her ne kadar güvence sistemleri eksiksiz uygulansa da insan faktörü söz konusu olduðunda baþarý oraný olumsuz yönde etkilenecektir. Bunun için ise eðitim þarttýr ve yaþam tarzý deðiþtirilmelidir. Ýnsan kaynaklarý bu baðlamda önemli bir role sahiptir. Ýþ saðlýðý ve güvenliði çeþitli kanun ve prosedürlere baðlý olmakla beraber baþarý ile uygulanmasý için süreçlerin iyileþtirilmesi ve yalýnlaþtýrýlmasý gerekmektedir. Bu kapsamda yapýlacak olan risk yönetim ve deðerlendirme faaliyetleri iþ yerinde ortaya çýkabilecek can ve mal kayýplarýnýn en aza indirilmesinin en iyi yoludur. Bu nedenle risk analizi, meslek hastalýklarý ve iþ kazalarýný oluþturan nedenler için doðru ve geçerli bilgiler elde ederek tehlike ve riskin oluþabilmesini engelleyecektir. Bu baðlamda çok iyi bir þekilde risk yönetimi ve deðerlendirmesi yapýlmasý gereklidir. Amaç: Bir vakýf üniversitesinde risk deðerlendirmesi ve yönetimi yapýlarak, mevcut durumun iþ saðlýðý ve güvenliði açýsýndan incelenmesi ve var olan riskleri en aza indirecek önlem ve tedbirlerin uygulanmasýný gerçekleþtirmektir. Çalýþmada ayrýca risk analizi uygulamasý ile iþ kazalarý ve meslek hastalýklarýný en aza indirmek amaçlanmýþtýr. Kapsam: Uygulama (risk analizi) eðitim sektöründe faaliyette olan bir vakýf üniversitesinde gerçekleþmiþtir. Üniversite de sosyal tesisler, derslikler, laboratuvarlar, atölyeler ve benzeri uygulama alanlarý bulunmaktadýr. Bu kapsamda ortaya çýkabilecek bir risk hem üniversite de çalýþan kiþiyi hem de öðrenciyi etkileyecektir. Sýnýrlýlýklar: Uygulamanýn yapýldýðý üniversite de farklý yerleþkeler bulunduðundan dolayý tek bir yerleþkede bulunan eðitim binasý için risk analizi yapýlarak sýnýrlandýrýlmýþtýr. Yöntem: Risk yönetimi ve deðerlendirilme sürecinin etkin olabilmesi ve sonuçlarýn sayýsal deðerlerle ifade edilebilmesi için kantitatif bir yöntem olan Fine - Kinney Risk analizi metodolojisi kullanarak yapýlmýþtýr. Fine - Kinney Metodolojisinin üç temel bileþeni vardýr. Bu bileþenler, ihtimal (zarar veya hasarýn gerçekleþme olasýlýðý), þiddet (sonuçlarýn derecesi), frekans (tehlikenin görülme sýklýðý)’dýr. Risk skoru bu üç bileþenin çarpýlmasý ile elde edilir. Risk skoru (R=Ý x F x D) olarak hesaplanýr. Ý= Ýhtimal (0,2-10 arasýnda bir deðer), F= Frekans (0,5-10 arasýnda bir deðer), D = Sonuçlarýn derecesi (1-100 arasýnda bir deðer) olarak belirlenmiþtir. Risk skoru hesaplandýktan sonra Fine - Kinney risk düzeyine göre karar ve eylemi ise R<20 kabul edilebilir risk (Acil tedbir gerekmeyen durum), 2070 kesin risk (aksiyon planýna alýnmalý), 70200 önemli risk (dikkatli izlenmeli ve planlanarak giderilmeli), 200400 yüksek risk (kýsa vadeli plana alýnarak giderilmeli), R>400 çok yüksek risk (çalýþma durdurulmalý ve önlem alýnmalýdýr) olarak tanýmlamýþtýr. Bulgular: Fine-Kinney metodolojisi ile yapýlan risk analizi sonucunda 115 adet tehlike ve risk belirlenmiþtir. Bu risklerin %7.8’i kabul edilebilir risk, %27.8’i kesin risk, %27.8’i önemli risk, %33.9’u yüksek risk ve %2.6’sý çok yüksek risk olarak gruplanmýþtýr. Riskleri en aza indirmek için eylem planý (önlem faaliyetleri) devreye konulmuþtur. Sonuç: Bu bulgular doðrultusunda kabul edilebilir risk grubunda olan faaliyetler / olaylar dýþýnda herbir faaliyet / olay için alýnmasý gerekli önlem ve tedbirler belirlenmiþtir. Diðer taraftan üniversite için çok yüksek riskli faaliyetler saptanmýþ, eksiklikler belirlenmiþtir. Risk derecesi yüksek olan faaliyet / olaylar için üniversitede acilen (kýsa vadede) düþürülmesi gerekli tehlikeler ve alýnmasý gerekli tedbirler belirtilmiþtir. Daha sonra yapýlan iyileþtirici ve düzeltici faaliyetleri ile risk skorlarý düþürülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Ýþ saðlýðý ve güvenliði, Risk analizi, Fine-Kinney metodu, Üniversite
|
