Öz: Engelliler toplumun dezavantajlý gruplarý arasýnda yer almakla birlikte, sosyal hayatta her alanda engellerle karþýlaþmaktadýrlar. Bu engeller, sosyal yaþamda engelli bireyleri fiziksel engellerinden daha çok kýsýtlamaktadýr (1). Engeli bireyler toplumdan dýþlanmadan normal yaþam standartlarýna sahip insanlar gibi sosyal, kültürel ve çalýþma hayatýnda toplumla entegre bir biçimde yaþamak istemektedirler (2). Engelli bireylerin toplumla iç içe yaþamalarýný saðlamak için onlarýn istihdam edilerek çalýþma hayatýna katýlmalarý da saðlanmalýdýr (3). Engellilerin sayýsýnýn büyük oranlarda olmasý, ekonomik nedenler, bireysel, sosyal sebepler, toplum ve devlet görüþlerindeki deðiþimler gibi sebeplerden dolayý engelli bireylerin çalýþma hayatýna girme gerekliliði ortaya çýkmaktadýr (4). Engellilerin çalýþma hayatýna dâhil edilmeleri için uygulanacak yöntemler; yasal zorunluluk ile engellilerin çalýþtýrýlmalarý (kota yöntemi), iþverenlerin yasal zorunluluk olmadan engelli çalýþtýrmalarý, evde çalýþma, kiþisel çalýþma yöntemi, kooperatif çalýþma yöntemi, sadece engelli bireylerin çalýþtýrýldýðý seçilmiþ iþlerde istihdam ve korumalý iþyerleridir (5). Ülkemizde engelli istihdamýný arttýrmak için kota yöntemi diðer yöntemlerden daha çok tercih edilmektedir. Ülkemizde diðer yöntemlerin fazla etkili olmama nedeni iþverenlerin engelli çalýþanlara karþý olumsuz bakmalarýdýr. Sosyal, kiþisel, kurumsal, kamusal ve piyasa faktörleri engelli bireylerin çalýþma hayatýndan soyutlanmalarýna sebep olan faktörler olarak sayýlabilir (2). Bu çalýþmada engelli bireylerin istihdam yöntemleri, istihdamýnýn önündeki engeller, ülkemizde engelli bireylerin istihdamý ile ilgili uygulamalar ve yasal mevzuat düzenlemeleri karþýlaþtýrýlarak deðerlendirilip rapor edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Engelli Birey, Engelli Ýstihdamý, Çalýþma Yaþamý
Kaynaklar:
1- COM (2000). Engelliler Ýçin Engelsiz Avrupa Tebliði, https://eyh.aile.gov.tr/uluslararasi-mevzuat, 24.03.2019.
2- Yusuf Genç ve Güldane Çat (2013). Engellilerin Ýstihdamý ve Sosyal Ýçerme Ýliþkisi. Akademik Ýncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), 8(1), 363-393.
3- Yener Þiþman (2011).Türkiye’de Özürlülere Yönelik Yasal Düzenlemeler, Sosyal Siyaset Konferanslarý, 60, 169-221.
4- H. Filiz Alkan Meþhur (2006). Engellilerin Bir Ýstihdam Seçeneði Olarak Tele Çalýþma; Modellenmesi ve Modelin Kent Planlama Açýsýndan Ýrdelenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
5- Serdar Orhan (2013). Türkiye’de Özürlü Dostu Ýstihdam Politikalarý (Durum Analizi ve Politikalar), Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Eðitim ve Araþtýrma Merkezi Yayýnlarý, Yayýn No: 35.
Anahtar Kelimeler: Engelli Birey, Engelli Ýstihdamý, Çalýþma Yaþamý
|
