Çalýþma yaþamýnda biyolojik risk etmenleri; herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak deðiþtirilmiþ olanlar da dahil, mikroorganizmalar, hücre kültürleri ve insan endoparazitleri olarak tanýmlanýr. Bulaþýcý meslek hastalýklarý daha ziyade saðlýk personelinde ve tarým ve hayvancýlýk iþlerinde çalýþanlarda görülmekle birlikte deðiþik çalýþma alanlarýnda da görülmesi mümkündür. Bunlar arasýnda madencilerde parazit hastalýklarý ve tüberküloz, inþaat iþçilerinde histoplazmozis, çiçekçilerde sporotrikozis, orman iþçilerinde kayalýk daðlar hummasý, tülaremi, laðým iþçilerinde leptospirozis ve parazit hastalýklarý vs. sayýlabilir.
Saðlýk sektöründe çalýþanlar hem hastalarla temas sýrasýnda hem de laboratuvar ortamlarýnda çeþitli enfeksiyon etkenleri ile karþý karþýyadýrlar. Kýrým Kongo Kanamalý Ateþ nedeni ile Türkiye’de 6 saðlýk çalýþaný yaþamýný yitirmiþtir. Dünyada ve özellikle ülkemizde istatistiki olarak yeterli ve saðlýklý veri bulunmamakla birlikte; örneðin ABD’de saðlýk çalýþanlarýnda her yýl 600.000 iðne batmasý veya kesici alet yaralanmasý olmaktadýr. Bu tür yaralanmalar özellikle Hepatit B ve C ve HIV bulaþmasýna sebep olurlar. Solunumla bulaþan hastalýklar içinde tüberküloz özel bir yer tutmaktadýr. Ülkemizde yapýlan iki çalýþmada toplumda tüberküloz sýklýðý 100.000’de 34 bulunmuþken saðlýk çalýþanlarýnda 100.000’de 96 bulunmuþtur.
Enfeksiyon etkenlerinin oluþturduðu tehdidin derecesi o saðlýk kuruluþunda alýnan önlemlerle ilgilidir. Etkenlerin saðlýk çalýþanlarýna bulaþma yollarý göz önünde tutularak uygun önlemler alýnmalýdýr. Ýþveren her çalýþanýn; çalýþmalara baþlamadan önce ve düzenli aralýklarla, saðlýk gözetiminden geçmesini saðlamalýdýr. Çalýþma ortamýnda yapýlan risk deðerlendirmesi, özel koruma önlemleri alýnmasý gereken kiþileri tanýmlamalýdýr. Gerektiðinde, maruz kaldýklarý veya kalmýþ olabilecekleri biyolojik etkene karþý henüz baðýþýklýðý olmayan çalýþanlar için etkili aþýlar hazýr bulundurulmalýdýr.
Anahtar Kelimeler: Biyolojik Risk, Çalýþma Hayatý, Enfeksiyon
|