Yenilenebilir enerji kaynaklarý konusunda yapýlan araþtýrmalar her geçen gün ivme kazanmaktadýr. Biyokütlenin yenilenebilir bir enerji kaynaðý olarak deðerlendirilmesi de bu alanda önemli bir yer tutmaktadýr. Biyokütlenin en yaygýn deðerlendirme yöntemlerinden biri de gazlaþtýrmadýr. Gazlaþtýrma, tam yanma için gerekli hava miktarýnýn %20-50 kadarýnýn saðlandýðý bir kýsmi yanma sürecidir. Bu iþlem sonucunda katý yakýt, termal bozunma ile esas olarak CO, H2 ve CH4 içeren sentez gazý denilen yanýcý gaz ürününe dönüþmektedir. Ýçerdiði bileþenler açýsýndan bakýldýðýnda sentez gazý yanýcý ve zehirleyici özellikler taþýmaktadýr. Gaz istenilen debi, sýcaklýk, basýnç ve bileþimde elde edildikten sonra yakma ünitesinde yakýlarak enerji içeriðinin ýsýya dönüþtürülmesi gerekmektedir. Yüksek sýcaklýklarýn elde edildiði ve yanýcý gazlarla çalýþýlan bir süreçte bazý risklerin ortaya çýkmasý kaçýnýlmazdýr. Vakum sistemi ile çalýþan gazlaþtýrýcýlarda reaktör çýkýþýna yakýn bölgelerde oluþan kaçak hava giriþleri önemli bir iþ güvenliði tehtidi oluþturmaktadýr. Bu bölgelerde oluþan kaçaklar nedeni ile reaktör bölgesinden çýkan 250 ⁰C ve üzeri sentez gaz oksijenle buluþarak tutuþabilmekte ve patlama riski meydana getirebilmektedir. Sistem tasarýmý ve yapýlmasý gereken teknik kontroller de sýzdýrmazlýk, reaktör tasarýmý, kontrol ve gözlem üniteleri, sensör seçimleri ve montajlarý, filtreleme sistemleri önemli faktörlerdir. Gazlaþtýrma sürecinin takibi açýsýndan da sýcaklýk ve basýnç takibinin sürekliliði, filtreleme sistemleri konusunda uyarýlar önem arzetmektedir. Kullanýlan otomasyon sistemleri sayesinde bölgesel sýcaklýk kontrolleri ve basýnç farklarý ile olasý kaçaklar ve patlama riski taþýyan bölgeler tespit edilebilmekte ve bu yolla sistem güvenliði saðlanabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gazlaþtýrma reaktörü, Otomasyon, Ýþ güvenliði
|
