Günümüzde çalýþma yaþamýna dahil olan kadýnlarýn sayýsý giderek artmaktadýr. Çalýþma hayatýnýn kendine özgü zorluklarý, kadýnlarýn ev içi rollerinin aðýrlýðý ve toplumsal cinsiyet ayrýmcýlýðý, kadýnlara yönelik sosyal korumanýn daha geniþ kapsamda ele alýnmasýný gerektirmektedir. Analýk hali, kadýnlarda sosyal koruma ihtiyacýnýn en belirgin olduðu dönemlerden biridir. Baðýmlý çalýþan kadýnlarýn analýk halindeki haklarý, çeþitli mevzuatlarla düzenlenmiþtir. Sosyal sigorta sisteminde baðýmlý çalýþanlar, “4A” sigortalýlýðý bünyesinde ele alýnmaktadýr. Baðýmlý çalýþan kadýnlarýn analýk halindeki haklarýnýn temel dayanaklarý büyük ölçüde sosyal sigorta mevzuatýna ve iþ mevzuatýna dayanmaktadýr. Bu çalýþmanýn amacý, kadýnlarýn analýk halindeki haklarýný anýlan mevzuatlar çerçevesinde deðerlendirmektir. Araþtýrmada veri toplama amacýyla doküman analizi, analiz tekniði olarak “örnek olay” yöntemi kullanýlmýþtýr. Araþtýrmada sadece baðýmlý çalýþan statüsündeki kadýnlarýn analýk halindeki haklarý, iþ ve sosyal sigorta mevzuatý açýsýndan ele alýnmýþtýr. Her iki mevzuattan doðan haklar, parasal edimler ve diðer edimler olarak sýnýflandýrýlmýþtýr. Parasal edimler emzirme ödeneði, geçici iþ göremezlik ödeneði, doðum yardýmý ve yarým çalýþma ödeneðidir. Diðer edimler izin haklarý, yardýmcý üreme yöntemi destekleri ve doðum borçlanmasýdýr. Baþkasýnýn bakýmýna muhtaç olan çocuklara sahip olan anneler için de ilave haklar söz konusudur. Kadýnlarýn analýk halindeki izin haklarý, doðum öncesi izinler ve doðum sonrasý izinler ile zorunlu izinler ve isteðe baðlý izinler olarak sýnýflandýrýlmýþtýr. Parasal edimler ise primli ve primsiz ödemeler kategorisinde sýnýflandýrýlmýþtýr. Araþtýrmada anýlan edimler süre, tutar ve hak kazanma koþullarý ile birlikte deðerlendirilmiþtir. Araþtýrma bulgularýna göre, primli kapsamdaki bazý ödeme tutarlarýnýn, hak kazanma koþulu ve prim oraný ile birlikte deðerlendirildiðinde iyileþtirme ihtiyacý içinde olduðu sonucuna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Analýk Hali, Ýzin, Parasal Edimler
|
