6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu 2. Maddesine göre Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu hükümleri gerek kamu gerekse özel sektöre ait olsun bütün iþlere ve iþyerlerine, bu iþyerlerinin iþverenleri ile iþveren vekillerine, çýrak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalýþanlarýna, faaliyet konularýna bakýlmaksýzýn uygulanmaktadýr. 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu göre iþyerinde yürütülen iþin durumuna göre iþyerinin az tehlikeli mi, tehlikeli mi yoksa çok tehlikeli bir iþyeri olup olmadýðý büyük önem arz etmektedir. Çünkü bu tehlike sýnýflarýna göre kanunun iþverenlere yükleyeceði yükümlülükler deðiþmektedir. Önceki düzenlemelerde iþyerinin hangi tehlike sýnýfýna girdiði iþyerinin SGK’da kayýtlý olduðu iþkolu kodu dikkate alýnarak belirlenmekteydi. Yeni düzenlemeyle birlikte Ýnternet Vergi Dairesi’nden iþverenin e-vergi levhasý incelenmekte tescil edilecek iþyeri adresinin e-Vergi levhasýnda kayýtlý olan iþyeri adresi ile ayný olmasý halinde, tehlike sýnýfýnýn belirlenmesinde vergi levhasýnda yer alan iþkolu kodu dikkate alýnmaktadýr. Adres uyuþmazlýðý olmasý durumunda ise iþveren tarafýndan iþyerinin baðlý olduðu vergi dairesine müracaat ederek alacaðý iþkolu kodu, tehlike sýnýfýnýn belirlenmesinde dikkate alýnmaktadýr. Bazý iþyerlerinde ise vergi mükellefi olmayan iþverenler faaliyet göstermektedir. Bu durumda ise iþveren tarafýndan verilen iþyeri bildirgesi, iþyeri için yazýlan resmi yazýlar veya iþyeri açma belgesi gibi belgeler dikkate alýnarak iþkolu kodu belirlemekte, iþyeri tescil edildikten sonra Nace Kodlarý da, tehlike sýnýfý tespiti olarak, sisteme iþlenmektedir. Avrupa Topluluðunda Ekonomik Faaliyetlerin Ýstatistiki Sýnýflamasý anlamýna gelen Nace; Avrupa‘da ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistiklerin üretilme ve yayýlma amacýna için kullanýlan bir baþvuru kaynaðýdýr. Nace kodlamasýnda faaliyet konularýna göre iþyerlerine/iþletmelere altý haneli bir kod verilmektedir. Ülkemizde birçok alanda yürütülen Avrupa Birliðine uyum çalýþmalarý kapsamýnda, Nece kodu uygulamasý da kullanýlmaktadýr. Amaç: Biz de çalýþmamýzda iþyerinin, az tehlikeli iþyeri mi, tehlikeli iþyeri mi yoksa çok tehlikeli iþyeri sýnýfýna mý girdiðinin iþ saðlýðý ve güvenliði hukuku mevzuatý bakýmýndan yeri ve önemi, bu hususun tespitinde ise iþyeri için sisteme girilmiþ olan Nace Kodlarýnýn tespitinde karþýlaþýlan sorunlarýn neler olduðunu, E-Vergi Levhasý sistemi ile Sosyal Güvenlik Kurumu bilgi sistemi arasýndaki bilgi uyumunun verilecek kararlara etkisini, dolayýsýyla 6331 sayýlý Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanununun iþyerinin girdiði tehlike sýnýfýna göre iþverene yüklediði yükümlükler ve iþverenlerin bu yükümlüklerden kurtulmak için baþvurduklarý yollarý mümkün olduðu ölçüde açýklamaya çalýþtýk Kapsam: Çalýþma 633l sayýlý Ýþ Saðýlýðý ve Güvenliði Kanunu kapsamýnda yapýlmýþtýr. Bundan dolayý iþyerlerinin hangi tehlike sýnýfýna girdiðinin tespitinde iþverenler tarafýndan yapýlan iþyerinde gerçekleþtirilen faaliyet bildiriminin önemi, eksik ve yanlýþ bildirim yapýlmasý meselesi irdelenmiþtir. Sýnýrlýklar: Çalýþma sadece iþ saðlýðý ve güvenliði hukuku alanýna ait iþ saðlýðý ve güvenliði mevzuatý dikkate alýnarak bir deðerlendirme yapýlmamýþtýr. Yöntem: Çalýþma ilgili mevzuat ve uygulamada karþýlaþýlan sorunlar ve yargýya yansýyan uyuþmazlýklar da incelenerek gerçekleþtirilmiþtir. Bulgular: Ýþyerinin hangi tehlike sýnýfýna girdiðinin tespit edilmesi noktasýnda o iþyerinde yürütülen asýl iþin hangi tehlike sýnýfýna girdiði dikkate alýndýðý için büyük önem arz etmektedir. Ýþyerinin tescil edilmesi esnasýnda o iþyerinde birden fazla faaliyet yürütülmüþ dahi olsa sadece bir adet iþ kolu kodu verilmektedir. O iþyerinde gerçekleþtirilen faaliyetlerin hangisinin asýl iþ olduðu net bir þekilde tespit edilemiyorsa o iþyerinin hangi faaliyet amacýyla kurulduðu dikkate alýnacaktýr. Bazen öyle oluyor ki ayný iþyerinde asýl iþ olarak kabul edilebilecek birden fazla faaliyet gerçekleþtirilebilmektedir. Bu durumda ise bu faaliyetlerden hangisinin tehlike sýnýfý daha yüksek ise o faaliyet dikkate alýnacaktýr. Eðer iþveren gerçekleþtirdiði asýl iþte deðiþikliðe giderse bu durumu da en geç bir ay içerisinde Çalýþma ve Sosyal Güvenlik Bakanlýðý’na bildirmekle yükümlüdür. Belirtilen sürede bildirimde bulunmaz ve yapýlan inceleme ve denetimlerde asýl iþçin tescilde belirtilen iþten farklý olduðu ya da asýl iþin deðiþtirildiði tespit edilirse; inceleme ve denetimde toplanan bilgi ve belgeler göz önünde bulundurularak iþyerinin az tehlikeli, tehlikeli ya da çok tehlikeli mi olduðu kararlaþtýrýlýr. Alýnmýþ olan karar da iþverene teblið edilir. Eðer alýnan karar neticesinde iþyerindeki tehlike sýnýfýnda bir deðiþiklik olmuþsa iþveren tehlike sýnýfýnýn iþverene yüklediði yükümlükleri doksan gün içinde yerine getirmek ve Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Genel Müdürlüðüne bildirimde bulunmak zorundadýr. Sonuç: Öncelikle Ýþyeri tehlike sýnýfýnýn tespiti meselesi iþyerindei iþ saðlýðý ve güvenliði tedbirlerinin alýnmasý noktasýnda çok önem arz ettiði iþyeri tescil, iþkolu tespit ve nece kodlarýnýn alýnmasý aþamlarýnýn çok sýký takip edilmesi gerekmektedir. Her nekadar iþ saðlýðý ve güvenliði mevzuatýnda gerekli düzenlemeler olmuþ olsa da iþverenler mevzuatýn getirdiði yükümlülüklerden kurtulmak için eksik ya da yanlýþ bilgi verme yolunu tercih edebilmektdirler. Denetimleri sýklaþtýrarak, idari para cezalarýnýn yaptýrýmlarý da aðýrlaþtýrma yoluna gidilebilmelidir.
Anahtar Kelimeler: 6331 Ýþ Saðlýðý ve Güvenliði Kanunu, Ýþyeri Tehlike Sýnýflarý, Nace Kodlarý
|
