Keywords:

Öz: Giriş: Ekonomik olması nedeni ile tercih edilen bir ulaşım şekli olan demiryolu ulaşımı, ulaşım şekilleri içerisinde havayolu taşımacılığından sonra en emniyetli ulaşım şeklidir. Tren kazaları ise, otomobil kazaları ile karşılaştırıldığında daha az görülmekle birlikte daha ölümcül olmaktadır. Tren kazaları çoğunlukla, demiryolları ile karayollarının kesişme noktaları olan hemzemin geçitlerde meydana gelmektedir. Kazalar hemzemin geçitlerde trenin araca çarpması ve trenin şahsa çarpması şeklinde meydana gelmektedir. Hemzemin geçitlerdeki tren kazalarının nedenleri; hemzemin geçitlerin yeterince kontrol altına alınmamış olması ve kontrolsüz hemzemin geçitlerde karayolu taşıt sürücülerinin dikkatsiz ve tedbirsiz davranarak trenlerin fren mesafesini dikkate almaksızın geçitlere girmeleridir. Çünkü bir trenin fren mesafesi karayolu aracının fren mesafesinden daha uzundur ve durdurduktan sonra yeniden hızlanması için büyük enerji ve zaman harcanmaktadır. Bu durum dikkate alındığında hemzemin geçitlerde karayolu trafiği trenlerin geçişini beklemelidir. Bu nedenle karayolu araç sürücüsü hemzemin geçide yaklaşırken hızını düşürmek ve kurallara uymak zorundadır. Amaç: Bu çalışma; ülke genelinde 2013-2016 yılları arasında hemzemin geçitlerde meydana gelen toplam 129 tren kazasına ait kaza verilerini analiz ederek birbirleriyle ilişkili faktörleri tanımlamayı, kazaların nedenleri ve etkileyen faktörleri değerlendirerek alınması gereken tedbirleri geliştirmeyi ve kazalarda ölüm ve yaralanmaları azaltacak önerilerde bulunmayı amaçlamaktadır. Kapsam: Bu çalışmada 2013-2016 yılları arasında tüm ülkede meydana gelen 39’u ölümlü toplam 129 demiryolu hemzemin geçitlerinde meydana gelen kazalara ait kolluk tarafından tutulan kaza tespit tutanaklarındaki veriler incelenmiştir. Demiryollarında meydana gelen tren kazaları bu araştırmanın kapsamı dışında tutulmuştur. Sınırlılıklar: Bu çalışma ülke genelinde, 2013-2016 yılları arasında hemzemin geçitlerde meydana gelen trafik kazalarıyla sınırlıdır. Demiryolu kazaları araştırmaya dahil değildir. Yöntem: Ülke genelinde, 2013-2016 yılları arasında hemzemin geçitlerde meydana gelen 23’ü ölümlü toplam 129 trafik kazasına ilişkin kaza verileri analiz etmek amacıyla veri madenciliği yöntemi kullanılmıştır. Yıllardır birçok bilimsel araştırmada kullanılan bir teknik olan Veri Madenciliği, büyük veri tabanlarındaki verileri analiz ederek, kullanışlı örnekleri tanımlayabilmektedir. Veri madenciliği modellerinden biri olan birliktelik kuralları; büyük veri kümeleri arasında birliktelik davranışlarını bulmaya yaramaktadır. Kazaları analiz etmek için de uygun bir model olan birliktelik kuralları, veri yığınları içindeki bilinmeyen ilişkileri açığa çıkararak, kazaların azaltılması için alınacak tedbirler konusunda karar verme ve öngörü için temel teşkil edecek sonuçlar sağlayabilmektedir. Kolluk tutanaklarındaki tren kazalarına ait veriler bu yöntemle analiz edilmiştir. Bulgular: Hemzemin geçitlerde meydana gelen ve trenlerin karıştığı 23’ü ölümlü toplam 129 trafik kazasına 33 kişi hayatını kaybetmiş, 260 kişi ise yaralanmıştır. Kazalarda ölen 33 kişinin; 16’sı şoför ve 17’si yolcudur. Hemzemin geçit kazalarını oluş şekilleri bakımından incelediğimizde; % 71,318 ile yandan çarpmanın ilk sırada olduğu ve bunu %13,178 ile yoldan çıkmanın takip ettiği; araç sayısı bakımından % 79,07 ile iki araçlı kazaların ilk sırada olduğu ve bunu % 15,504 ile tek araçlı kazaların takip ettiği; sürücülerin eğitim durumu bakımından % 42,636 ile yüksekokulun ilk sırada olduğu ve bunu % 32,558 ile lise mezunlarının takip ettiği görülmektedir. Aylardan % 34,109 ile aralık, günlerden % 34,884 ile cumartesi öne çıkmaktadır. Sonuç: Bu çalışmada 2013-2016 yılları arasında meydana gelen 39’u ölümlü toplam 129 demiryolu hemzemin geçit kazası incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda tren kazalarının azaltılması için; hemzemin geçitlerde görüş mesafesinin düzenlenmesi, kot farkının giderilmesi, işaret levhaların ve uyarı çizgilerinin çizilmesi, yayaların hemzemin geçitlere erişimlerinin düzenlenmesi önem kazanmaktadır. Ayrıca kara taşıt sürücülerinin trenlerin durma mesafesinin uzun olduğu ve durması için zaman gerektiği gibi teknik bilgiye sahip olmalarının kazaların azalması açısından önemli olduğu değerlendirilmektedir

Anahtar Kelimeler: Trafik kazası, Hemzemin geçit, Tren kazası