Öz: Giriş: İş sağlığı ve güvenliği uygulamaları son yıllarda önem kazandıkça, daha farklı alanlarda iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin gereksinimlerin olduğu ortaya çıkmaktadır. Bunlardan birisi de, turizmin önemli alanlarından birisi olan ve ekonomik anlamda ciddi katma değere sahip SPA merkezleridir. Klasik turizm anlayışında ilkel bir biçimde var olan masaj ve terapi yöntemleri, SPA merkezlerinde daha sistematik ve daha bilimsel bir disiplin yaklaşımı içerisinde verilmektedir. Bu süreçte bir yandan geçmiş deneyimler incelenmekte, bir yandan da akademik alanda yapılan çalışmalar alana dahil edilmektedir. İş sağlığı ve güvenliği konusu ise SPA merkezlerinde diğer alanlara göre yeterince çalışmaya konu olmamıştır. Kısa vadede iş sağlığı ve güvenliği konularında çok fazla ön plana çıkmasa da, uzun vadeli iş sağlığı ve güvenliği konularında SPA merkezleri incelenmesi gereken önemli bir alandır. Ancak SPA merkezleri ve genel olarak iş sağlığı ve güvenliği alanında, çalışanlar ile fikir birliğinin de yeterince sağlanamadığı görülmektedir. Amaç: Bu araştırma SPA merkezinde çalışan farklı görevlerdeki çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusundaki görüşlerinin incelenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Kapsam: Yapılan bu araştırmanın evrenini Antalya’da bulunan SPA merkezi çalışanları, örneklemini ise araştırmaya katılmaya gönüllü olan, derinlemesine mülakata katılmak isteyen 22 SPA merkezi çalışanı oluşturmaktadır. Araştırma veri toplama süreci farklı günlerde odak grupları olmak üzere bir ay sürmüştür. Sınırlıklar: Araştırmada SPA merkezi çalışanlarının farklı birimlerinin sınırlı olması ve alana yönelik geliştirilmiş veri toplama araçlarının olmaması nedeniyle, derinlemesine mülakat yöntemi ve 22 çalışan ile sınırlandırılmıştır. SPA merkezinde çalışan farklı görevlerdeki çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusundaki görüşleri ne yöndedir sorusuna yanıt aranmıştır. Yöntem: Araştırmada literatür taraması eşliğinde katılımcılara toplam 6 soru sorulmuştur. Bu sorularla SPA merkezi çalışanlarının (1) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bilgi düzeyleri, (2) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bilgi edindikleri kaynaklar, (3) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalıştıkları yetin yeterlilik düzeyine ilişkin görüşleri, (4) Çalışma ortamlarında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili en fazla sorun yaşadıkları konular, (5) Yönetim ile iş sağlığı ve güvenliği ile ilişkili konularda aldıkları destek ve (6) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yapılması gerekenlere ilişkin görüşleri sorulmuştur. Sonuç: Çalışma sonunda elde edilen veriler ve ortaya çıkan göstergeler incelendiğinde: (1) SPA merkezi çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği konularında bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu, (2) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili bilgileri basın ve medyadan edindikleri, (3) Çalıştıkları yerin iş sağlığı ve güvenliği konusunda orta derecede yeterli olduğunu, (4) Çalıştıkları ortamda en fazla ışık, gürültü, nem ve düzensizlik konularında sorunlar yaşadıklarını, (5) Yönetimin kendilerine orta derecede destek verdiğini ve bu konuda yeterli hizmet içi eğitimin verilmediği, (6) İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışanların fikirlerinin de alınmasının gerekli olduğu bulguları elde edilmiştir. Geçmişten günümüze kadar yapılan iş sağlığı ve güvenliği alanındaki çalışmalarda, fiziki ortam ile iş sağlığı güvenliği uzmanlarının literatür çerçevesinde değerlendirmeleri ön plana çıkmıştır. Ancak çalışanların bizzat ortamda edindikleri deneyimlere henüz yeterince yer verilmemiştir. Bu nedenle hem alan uygulamalarında, hem de akademik çalışmalarda sahada görev yapan çalışanların deneyimlerinin daha iyi bir şekilde analiz edilmesi gerekir. Bu sayede sadece prosedür anlamında değil, uygulama anlamında da önemli ve etkili sonuçlar almak mümkün olabilir. Araştırmada elde edilen diğer bir bulgu ise bu alanda yeterli ölçme ve değerlendirme araçlarının olmadığıdır. Bu nedenle SPA merkezlerinde iş sağlığı ve güvenliği alanında objektif, kümülatif istatistik kütlelerinin verilerini toplayacak gücü olan veri toplama araçlarına ihtiyaç vardır.
Anahtar Kelimeler: SPA Merkezi, Çalışan, Derinlemesine Mülakat, Yönetim.
|
