Radyasyon riski taşıyan branşlarda kullanılan kontrol listelerinin daha ziyade klinik amaçlar ve hasta güvenliğinin sağlanması için oluşturulduğu söylenebilir. Bu doğal bir sonuçtur, çünkü sağlıkta kalite uygulamalarında ana eksen “hasta odaklı yaklaşım”dır. İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının temel odağı ise “çalışanlar başta olmak üzere işyeri ortamında bulunan herkes ve işyerinin etkileyebileceği herkestir”. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yeni yaptırımları ile hasta ve çalışan sağlığının farklı ve bütüncül biçimde denetlenmesini gündeme getirmiştir. Mevzuatlar, her sağlık kuruluşu ve sağlık branşını temel bazı kriterler dahilinde eşdeğer kabul ederek yaptırımlar belirlemektedir. Radyoterapi/nükleer tıp üniteleri için mevzuatta vurgulanan yönler aynı olsa bile, her birim işleyiş sırasında kontrol edilmesi gereken çok farklı dinamikler barındırır. Bu çalışma, radyoterapi/nükleer tıp ünitelerinde saha dinamiklerini hesaba katan bir gözle denetim yapmak amacıyla kontrol listesi oluşturmak üzere tasarlanan gözlemsel-kalitatif bir tez çalışmasının saha deneyimlerini özetleyen kısmıdır. Çalışmada, özel ve kamu hastanelerinin radyoterapi/nükleer tıp bölümlerine dış hizmet veren özel bir firmanın 6 ildeki 3 radyoterapi ve 5 nükleer tıp bölümünde 2016 yılında saha gezileri gerçekleştirilmiştir. Sahada yerinde denetim, fotoğraflama, kayıtların incelenmesi, çalışanlar/yöneticiler ile yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla kontrol listesinin yüzey geçerliliği konusunda fikir edinilmiş ve yönetmeliklerde atlanmış olabilecek yönlere ilişkin yeni sorular üretilmiştir. Bu geziler sırasında sahada durum saptaması, belgeleme, çözüm önerisi üretilmesi ve düzeltici materyal geliştirilmesi süreçleri beraber yürütülmüştür. Bu süreçte iş güvenliği uzmanları ve sağlık yöneticileri tarafından kontrol edilmesi gerektiği tespit edilen ek yönler şöyle sıralanabilir: engelli rampaları, yüksekten düşmeye yol açabilecek yerler, tıbbi cihazların devrilme tehlikesi, elektrik kabloları, işyeri dolaplarının devrilme tehlikesi, soyunma odalarının kapılarının içeriden kilitlenmesi durumunda dışarıdan açma mekanizmasının varlığı, erime alaşımının katı halden sıvı hale geçişini sağlayan elektrikli ısıtıcı kazan kullanımı sırasında çalışanların özel kişisel koruyucu donanım kullanması. Bu yönler kontrol listesine eklenmiş ve risk değerlendirme tablolarına ve puanlarına yansıtılmıştır. Her tehlikeli işyeri için benzer çalışmalar ile alana özgü risk analizleri ve denetim kontrol listeleri hazırlanabilir.
Anahtar Kelimeler: Radyoterapi, Nükleer Tıp, İş Sağlığı ve Güvenliği, Kontrol Listesi, Kalite
|
