Kaza sebeplendirme yaklaşımları ve kazalara etken faktörler açısından insan öncelikli olarak değerlendirilmeye alınmaktadır. Hangi model hangi yaklaşımı ele alırsak alalım öncelikli faktör insan olduğu vurgusu ile karşı karşıya kalmaktayız. Sosyal bir varlık olarak İnsan; duygu, düşünce, tutum ve davranışları ile çalışma ortamının kaza yapma riski açısından potansiyel tehlikelerinden biridir. İş ortamında özellikle kazaların gerçekleşmesinde davranışların büyük payı vardır. Tehlikeli/ güvensiz davranışlar kazaların en büyük etkenlerinden biridir. Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki güçlü ve zayıf yönlerine odaklanarak, mevcut durumun ortaya çıkarılması, gerekli iyileştirme çalışmalarının planlanması ve uygulanması açısından ‘’Davranış Odaklı İş Güvenliği Eğitimi’’ önem taşımaktadır.
Bu eğitimlerin sonucunda; Kişisel performans ve değişime yönelik algı ve anlayış farklılığı yaratılması, izleklere ve kurallara duyarlılık ölçümlerinin saptanması, bireysel farkındalığın ve bilinç düzeyinin arttırılması, otokontrol dinamiği oluşturularak iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyumun sağlanması ve içselleştirilmesi, kazaların ve meslek hastalıklarının önlenmesi gibi konularda sonuca gidilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca alınması gereken önlemlerin belirlenmesinde ve daha güvenli iş alanları oluşturulmasında etkin ve kalıcı bir rol oynaması da beklenmektedir.
Söz konusu bu çalışmadan güdülen amaç; klasik İSG yaklaşımı ile Davranış Odaklı Güvenlik Yönetimi yaklaşımları arasındaki farkları ortaya koymak ve örgütsel güvenlik iklim değişikliğinde davranış temelli iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin önemini vurgulamaktır. Bu kapsamda örnek olarak ele alınan (Geleneksel iş güvenliği yaklaşımı ve davranış odaklı güvenlik yönetimi uygulayan) iki ayrı işletmede iş sağlığı ve güvenliği açısından önemli ve özellik arz eden sonuçları ortaya koymak ve değerlendirmektir.
Söz konusu çalışmada yöntem olarak; aynı iş kolunda ( maden ) faaliyet gösteren, aynı tehlike sınıfına mensup ( çok tehlikeli ) iki ayrı işletmede yönetim tarzı ve uygulama modellerinden hareketle, iş sağlığı ve güvenliği alanında kritik ve önemli veriler diye tanımlanabilecek sonuçları mukayese ederek yönetimsel farklılığın örgütsel güvenliğe etkilerini ortaya koymaktır.
Kullanılan veriler işletmelerin yıllık değerlendirme sonuçlarından alınmıştır. Ticari ve karşılıklı güven açısından isimleri zikredilmeyen işletmelerden biri klasik iş sağlığı ve güvenliği yöntem ve yaklaşımlarını benimserken, diğeri Davranış Odaklı Güvenlik Yönetimi anlayış ve yaklaşımı ile hareket etmektedir. Elde edilen veriler Excel programı ile tablolara aktarılmıştır. Kullanılan veriler 2017 yılının tamamı ve 2018 yılının ilk 10 aylık dönemini kapsamaktadır.[ 22 aylık veri kullanılmıştır.]
Anahtar Kelimeler: Güvenlik İklimi, Güvenlik Kültürü, Davranış Odaklı Güvenlik Yaklaşımı, Kaza Önleme, Davranış Temelli İSG Eğitimleri
|