Ofis ortamlarında sıklıkla kullanılan bütün elektrikli cihazlarda olduğu gibi masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar da elektronik, manyetik ya da elektromanyetik alanlar oluştururlar. Dizüstü ve masaüstü bilgisayarlara uzun süreli maruziyet durumunda, çalışanların elektromanyetik alanın etkisi altında kaldıkları bilinmektedir. Ofis ortamlarında birden fazla bilgisayarın olması ise, maruziyet oranını arttırır. Yapılan çalışmalarda monitörlerden yayılan elektromanyetik dalgaların insan sağlığını olumsuz yönde etkilediği görülmüştür. Bu nedenle çalışmada ofis ortamlarının vazgeçilmez cihazları olan bilgisayarların yaydığı elektromanyetik radyasyon ölçümünün yapılması ve sonuçlarının iş sağlığı ve güvenliği açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Ölçüm yapılmadan önce bilgisayarlar dışında bulunan elektromanyetik alan kaynakları ortamdan uzaklaştırılmıştır. Mesafeye bağlı elektrik alan (E), manyetik alan (H), eşdeğer düzlem dalga güç yoğunluğu (S), ölçümleri Spectran HF-6085 V4 taşınabilir spektrum analizörü kullanılarak yapılmıştır. Ölçümler, masaüstü ve dizüstü bilgisayarlar için ayrı ayrı yapılmıştır. Radyasyon ölçüm cihazının bilgisayara olan uzaklığı 1 cm, 10 cm, 30 cm, 60 cm ve 100 cm olacak şekilde ayarlanarak yapılmıştır. Her bir mesafe için, bilgisayarların yaydığı elektromanyetik radyasyon ölçülerek sonuçlar kaydedilmiştir Yapılan ölçümlerin güvenilir olması için, ulusal ve uluslararası kurumların belirttiği gibi, ölçümler en az 6’şar dakikalık süreler boyunca yapılmıştır. Bulunan sonuçlar neticesinde, bilgisayarların yaydığı elektromanyetik radyasyonun mesafe arttıkça azaldığı gözlemlenmiştir. Ayrıca masaüstü ve dizüstü bilgisayarların yaydığı radyasyon miktarı kıyaslanacak olursa, dizüstü bilgisayarların daha fazla radyasyon yaydığı sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen değerler sınır değerlerle karşılaştırıldığında ise, sınır değerlerin altında olduğu görülmüştür. Fakat çalışanların maruziyet süreleri düşünülecek olursa, bilgisayarların yaydığı elektromanyetik alanın çalışan sağlığını olumsuz yönde etkileyebileceği ve bu nedenle çalışanların gerekli önlemleri alabilmesi için bu konuda eğitimler düzenlenerek, bilgilendirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler: İş Sağlığı ve Güvenliği, Elektromanyetik Alan, Radyasyon, Maruziyet, Elektrik Alan, Manyetik Alan, Güç Yoğunluğu
|