İş sağlığı güvenliği kanununun hükümlerine tâbi olan kamu çalışanlarının büyük çoğunluğu ofislerde çalışmaktadır. Ofis çalışmalarında uzun süreli masa başı oturma pozisyonları yaygın olarak çalışanların fiziksel rahatsızlıklarla karşılaşmalarına sebep olmaktadır. Bu nedenle çalışma ortamlarında kullanılacak her türlü malzemenin insan vücudunun boyutlarıyla ilgilenen bilim dalı olan antropometriye uygunluğu büyük önem arz etmektedir. Antropometri ile tasarlanacak sisteme veya mekâna ilişkin kullanıcının gereksinim duyduğu donanımın, aygıtların, yakın çevresinin tasarlanmasında etkili olan, hareketli ve/veya hareketsiz durumda vücut ölçülerinin, kapasitelerinin bilimsel ölçüm metotları kullanılarak saptanması amaçlanır. İnsanların ayakta dururken ya da otururken çevrelerindeki malzemelere, kontrol sistemlerine ve çeşitli işlem noktalarına uzanabilmeleri için; eğilme, uzanma ve dönme gibi hareketlerinin hudutlarını ölçmek de iş düzeni ve insan-tezgâh, insan-makine gibi arakesitlerin tasarımında optimizasyon açısından önemlidir. İşte bu malzemelere ve kontrol araçlarına çeşitli hareketlerle erişebilecekleri sınırlar dinamik antropometri vasıtası ile ölçülmektedir. İnsan vücudunun fiziksel sınırları ve hareket kabiliyetlerini göz önünde bulundurarak monitör, oturma koltuğu, masa, klavye, mouse, aydınlatma üniteleri, ısıtma-soğutma sistemleri ve aşırı ses kaynakları gibi çalışma ortamının direkt unsuru konumunda olan sistemlerin doğru kullanımı ve tedariği büyük önem taşımaktadır. Antropometriye uygun olarak dizayn edilen çalışma alanlarının ilk yatırım maliyetlerinin yüksek olması meydana getireceği faydalar göz önünde bulundurulduğunda fizibilite açısından çok büyük bir karlılığa sahiptir. Devlet, işveren ve çalışanların her biri açısından sağlayacağı yararlar bu çalışma kapsamında açıklanmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Antropometri, İş Sağlığı Güvenliği, Ofis Malzemeleri, Çalışan performansı
|
