Dünya genelinde bir çok endüstriyel alanın temel bileşenlerinden olan madenler emek yoğun işler sonucunda elde edilmektedir. Madencilik işleri bünyesinde kimyasal, fiziksel, ergonomik, biyolojik, psikososyal, çevresel olmak üzere çeşitli tehlikeleri barındırmaktadır. Bütüncül bir bakış açısıyla ele alındığında maden işçiliği, biyo-psiko-sosyal iyilik halinin sınırlarını zorlayan mesleklerden biridir. Kas iskelet sistemi hastalıkları maden işçisinin sağlığını etkilemesinin yanında sektörün organizasyon yapısını sekteye uğratmakta ve ekonomik boyutta kayda değer bir yük oluşturmaktadır. ‘Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları’ (KİSR); kaslar, sinirler, tendonlar, bağlar, eklemler, kıkırdaklar ve omurlar arası disklerin bozukluklarıdır. KİSR ağrı, fonksiyon kaybı, kuvvette azalma, anksiyete ve depresyon gibi istenmeyen bulguları beraberinde getirmektedir. KİSR’nin oluşması ve kronikleşmesinde işin gerektirdiği aktivitelerin, çalışma koşullarının ve ergonomik risklerin yüksek oranda etkili olduğu bilinmektedir. Madencilik, kas iskelet sistemi maruziyeti oluşturması açısından en tehlikeli meslek gruplarından biridir. Maden işçilerinin sıklıkla bel, boyun, diz, omuz, el/el bileği bölgelerindeki rahatsızlık sebebi ile izin ve rapor aldıkları bilinmektedir. En kısa süre zarfında en fazla üretimi ve kar elde etmeyi hedef alan madencilik sektöründe kas iskelet sistemi problemlerinin meydana gelmesiyle oluşacak iş gücü, iş günü kaybı bu konuda yapılacak olan araştırmalara ve incelemelere ihtiyaç olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın amacı; madencilik sektöründe görülen kas iskelet sistemi problemlerini, çözüm olanaklarını ve ülkemizdeki durumunu ele almaktır. Bu kapsamda ‘Google Scholar’ elektronik veri tabanı ile 2002- 2022 yılları arasındaki araştırma çalışmaları ulusal ve uluslararası boyutta incelenmiştir. Araştırmalar madenlerde görülen KİSR türüne göre tablolaştırılmış ve önlem/öneri açısından vurgu yapılmıştır. Çalışmanın gelecekteki çalışmalara ve literatüre katkı sağlaması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Madencilik Sektörü, İşe Bağlı Kas İskelet Sistemi Rahatsızlıkları, İş Sağlığı ve Güvenliği, Ergonomi, Türkiye
|
