İş yerlerinde çalışan sağlığını, çevreyi ve iş araçlarını korumak amacıyla yapılan bilimsel çalışmalara “İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG)” denilmektedir. İSG’de hedef iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlenmek olup, işletmecilere ulusal ve uluslararası mevzuat kapsamında sorumluluklar düşmektedir. Yapay Zekâ (YZ) teknolojileri, İSG’nin Endüstri 4.0’a uyumunu kolaylaştırmaktadır. İnternet ortamındaki her tür veri, fabrika ve işletmelerden sensörlerle elde edilen verilerle birlikte Büyük Veriyi oluşturmaktadır. YZ algoritmaları Büyük Veri içinde yer alan görüntü, metin, video, ses gibi verilerden öğrenebilen yazılımlar olup, insan beyninin çalışmasını taklit etmektedir. YZ’nın nihai hedefi insan gibi davranış gösteren makineler ve robotlar oluşturmaktır. Derin Öğrenme (DÖ) ve Yapay Sinir Ağları (YSA) Makine öğrenmesinin (MÖ) alt dalları olup hepsinin çatısını YZ oluşturmaktadır. YZ daha özel olarak; veriden öğrenen MÖ algoritmalarınca ses, yazılı metin ve görüntü verilerinin işlenmesidir. YZ algoritmalarını içeren yazılımlarla çalışan YZ teknolojileri ile iş araçlarının yerleri tespit edilebilmekte, sensörlü donanımlarla radyo frekansı üzerinden çalışma ortamının fiziksel ölçümleri alınabilmekte, çalışanların kalp hızı, elektrokardiyografisi, solunum hızı, kandaki insülin oranı, vücut sıcaklığı gibi sağlık verileri kontrol edilebilmekte ve olağan dışı davranışlar tespit edilebilmektedir. Nesnelerin İnternetiyle tüm donanımlar birbirine bağlanmakta, veriler bulut bilişimde saklanmaktadır. Sensör verileriyle iş araçlarının bakım ve performansı takip edilebilmekte, kamera görüntüleri taranarak riskler ve anormal durumlar tespit edilebilmektedir. Düşmeler anında tespit edilip, tehlikeli bir alana yaklaşan çalışanlar uyarılmaktadır. Artırılmış ve sanal gerçeklik ile sorunlar tespit edilebilmekte, eğitim verilebilmekte, riskler önceden görülebilmektedir. Netice itibariyle, Endüstri 4.0 kapsamında YZ teknolojileri, iş kazaları ve meslek hastalıklarına neden olan etkenleri proaktif şekilde önceden tespit ederek işletmelerin İSG performansını arttırmaktadır.
Anahtar Kelimeler: İş Güvenliği, Meslek Hastalığı, Yapay Zekâ, Sensör
|
