Ülkemizde kullanılan risk analizi yöntemlerinin kantitatif verilere genellikle dayanmadığından, uzman görüşlerine göre analiz sonuçlarının çeşitlilik göstermesinden, tersane gibi çok tehlikeli bir sektörde risk analizi sonucunda alınan önlemlerin belirlenmesinde gerçek ve ideal çözüme yakınlığın kesinliğinden emin olmak gerektiği düşüncesinden hareketle araştırma modeli oluşturulmuştur. Çok tehlikeli sınıfta yer alan ve inşaat, boya, metal, ahşap vb. birçok iş kolunu bir arada bulunduran tersane sektörü uygulama alanı olarak belirlenmiştir. Sonlu sayıda kriterin ve alternatiflerin bulunduğu bu gibi durumlar için uygulanan çok kriterli karar verme (ÇKKV) yöntemleri, karar vericilere optimuma en yakın sonuçlara ulaşılması maksadıyla çeşitli metotlar tanımlamaktadır. Bu nedenle ÇKKV yöntemlerinden AHP’nin risk değerlendirme sürecine entegre edilmesi amaçlanmıştır. 5 tersaneye ait iş kazaları verileri alınmıştır. Elde edilen 202 iş kazası; kök nedenlerine göre Ana Kriter ve Alt Kriter ve Bağımlı Alt Kriterlerine ayrılarak her bir tersanenin AHP Hiyerarşisine göre ağırlıklandırması çıkartılmıştır. Tersanelerin her biri için hesaplanan AHP ağırlıkları yeni bir risk hesaplama formülüne entegre edilmiş. Çıkan sonuçlar birbiri ile ve tersanelerin mevcutta kullanılan 5x5 L tipi matrisiyle hazırlanan risk analizleri ile karşılaştırılmıştır. Söz konusu veriler ışığında; 5x5 L tipi matrisiyle hazırlanan risk analizlerinde elde edilen risk skorlarında “olasılık” ve “şiddet” faktörünün uzmanın yorumlamasına bırakıldığı ancak AHP ağırlıklandırması ile elde edilen risk skorunun gerçeğe daha yakın olduğu, risk skorlarının değiştiği ve her bir tersanenin yapılsal farklılıklarının (alınan önlemler, istihdam sayıdı vb.) yeni metod ile daha reel ele alındığı ortaya koyulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Risk Değerlendirme, Analitik Hiyerarşi Prosesi, Çok Kriterli Karar Verme, İş Sağlığı ve Güvenliği, Tersane Risk Analizi
|
