Bu çalışmada iş kazalarında meydana gelen organ yaralanmalarına neden olan faktörlerin belirlenmesi ve yaralanan organın korunmasına yönelik koruyucu tavsiyelerin sunulması amaçlanmıştır. Çalışmada Çapraz Tablolama ve Sıklık Analizlerinden faydalanılmıştır. Bu analizlerde, İstanbul’da faaliyetlerini sürdüren bir zincir marketin farklı şubelerinde meydana gelmiş son üç yıllık iş kaza verileri kullanılmıştır. Analizlere 321 kazazede verisi ile başlanmış, gerekli veri ayıklamaları sonunda 290 kazazedeye ait verilerle çalışma tamamlanmıştır. Çalışmada öncelikle çalışanların; görevleri ile yaralanan organları çapraz tablo ile karşılaştırılmıştır. Bu karşılaştırmada kasapların beklenen orandan daha fazla kol, el ve parmak yaralanması yaşadıkları; depo görevlilerinin beklenen orandan daha fazla bel incinmesi yaşadıkları; şarküteri, reyon ve manav görevlilerinin beklenen orandan daha fazla parmak yaralanması yaşadıkları görülmüştür. Çalışanların görevleri ile yaralanmalarına neden olan araç ve gerecin çapraz tablo ile karşılaştırılmasında; kasapların yaralanmasında yoğunlukla bıçak kullanımının etkili olduğu; depo çalışanlarını ise yoğunlukla ağır yüklerin olumsuz etkilediği; manav görevlilerinin yaralanmasında bıçak ve falçata kullanımının yoğunlukla etkili olduğu; reyon çalışanlarını yoğunlukla trans paletlerin ve kapı geçişlerinde çeşitli çarpmaların etkilediği; şarküteri görevlilerini ise yoğunlukla bıçak, kaşar dilimleme, salam dilimleme makinalarının etkilediği; şarküteri çalışanlarının peynir ve zeytin tenekesi açma faaliyetlerinde de sıklıkla yaralandığı görülmüştür. Yaralanan organ ile organa zarar veren araç gerecin çapraz tablo ile karşılaştırılmasında; ayağın genellikle yük taşıma ve çarpma esnasında zarar gördüğü; bel bölgesinin de benzer şekilde ağır yük taşıma esnasında zarar gördüğü; parmak bölgesinin yaralanmasında sıklıkla bıçak, falçata kullanımının etkili olduğu; ayrıca peynir ve zeytin tenekesi açma faaliyetlerinde de sıklıkla parmakların zarar gördüğü belirlenmiştir. Kasapların çelik eldiven, parmaklık ve koruyucu kolluk kullanmalarının sağlanması; depo çalışanlarının ergonomik ilkeler göz önünde bulundurularak çalışmalarının sağlanması; manav görevlilerinin sebze, meyve ayıklama ve paket açımlarında koruyucu eldiven kullanmalarının sağlanması; trans paletlerin gerekli bakımlarının zamanında yapılması ve reyon görevlilerine gerekli eğitimlerin verilmesinin sağlanması; şarküteri görevlilerine kaşar ve salam dilimleme makinalarının kullanma eğitiminin verilmesinin sağlanması; şarküteri çalışanlarının peynir ve zeytin tenekesi açımında bu iş için tasarlanmış uygun araç ve gereç kullanmalarının sağlanması; elle veya trans paletle yük taşıyan çalışanların çelik burunlu ayakkabı giymelerinin sağlanması tavsiye edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: İşçi Sağlığı ve Güvenliği, İş Kazası, Çapraz Tablolama, Yaralanma
|