Giriş: Son yıllarda meydana gelen kazalarda iş güvenliğine çok daha önem verilmesi gerektiği düşüncesi kesinlik kazanmıştır. Bilindiği üzere çalışanlara en yüksek sağlıklı ortam sunmak, çalışma koşullarının olumsuz etkilerinden onları korumak, iş ve işçi arasında mümkün olan en iyi uyumu sağlamak, iş yerlerindeki riskleri tamamen ortadan kaldırmak ya da zararları en aza indirebilmek, oluşabilecek maddi ve manevi zararları ortadan kaldırmak, çalışma verimini artırmak iş güvenliğinin başlıca amaçlarıdır. Bu konuda çıkarılan kanunlar da hükümetlerin bu konuya daha fazla eğildiğini göstermektedir. Özellikle inşaat sektöründe meydana gelen ölümcül kazaların önlenmesi için çok sık önlemler almak gerekmektedir. Geoteknik sektöründe de bu tür kazalara karşı alınan önlemler yetersiz kalmaktadır. Kanun maddelerinde de bu konuda alınması gereken önlemlerle ilgili detaylı bilgi verilmemektedir. Geoteknik çalışmalar genellikle inşaat sahalarında yapıldığından dolayı aynı risk faktörlerini içermektedir. Geoteknik çalışmalar ülkemizde 1999 depremler kuşağından sonra önem kazanmaya başlamıştır. Son yıllarda geoteknik işlerde çalışan kişilerin (işçi, operatör, mühendis.vb) iş güvenliğini önemsemedikleri genel gözlemler doğrultusunda kendini belli etmektedir. Fore kazıklar ise, temel yükünü taşıyıcı zemin/kaya tabakalarına iletmek, tabakaların yataydaki hareketini engellemek, yer altında geçirimsiz yüzey oluşturmak, kompleks zemin sorunlarını çözmek gibi birçok alanda birçok projede kullanılmaktadır. Fore kazıklar zemin içerisinde dairesel kesitli bir delgi yapılması ve bu delgi içerisine kazık donatısı ve beton yerleştirilmesi şeklinde inşa edilmektedir. Bu çalışmalarda Türkiye ‘de geoteknik alanında özellikle fore kazık çalışmalarında oluşan kazalar ve alınması gereken iş güvenliği önlemleri hakkında detaylı bir araştırma yapılmıştır. Amaç: Bu araştırma da fore kazık çalışmalarında var olan tehlikeler hakkında detaylı bir bilgi vermek hedeflenmiştir. Kapsam: Yapılan bu araştırma ülkemizdeki yapılan fore kazık uygulamalarında çalışan işçiler, fore kazık imalatı yapan zemin firmaları ve bunların sahipleri, bu zemin firmalarına iş veren kurumlar, bu firmaları kontrol eden müşavir firmalar ve kontrol mühendisleri/sürveyanlar, çalıştığı sahada fore kazık imalatı gerçekleşen iş güvenliği uzmanlarını, en çok ve kısacası fore kazık sahasında, bulunan, çalışan, çalıştıran tüm personeli ilgilendirmektedir. Yöntem: Araştırmada öncelikle fore kazık imalatlarının yapım yöntemleri, imalat tipleri araştırılmış ve çalışma sahaları gezilip var olan tüm tehlikeler saptanmış ve uygulanabilecek önlemler hakkında bilgi toplanmıştır. Gezilen ve gözlemlenen şantiyeler, karayolu inşaatı şantiyeleri, konut şantiyeleri, alışveriş merkezi şantiyeleri gibi farklı fore kazık imalatının olduğu sahalar gezilip gözlenmiştir. Bu gözlemler, fore kazık sektöründeki toplamda 4 senelik, 3 senesi taşeron firmada olmak üzere profesyonel bir çalışma hayatına, şahit olunan ramak kala olaylarına, gerçekleşen iş kazalarına dayanmaktadır. Bulgular: Fore kazık sektöründe çalışan personellerin (Mühendisler, işverenler, işçiler vb.) var olan tehlikeler hakkında gerçekten yeteri kadar bilgili olmadığı, bu sektörde çalışan hiçbir kimsenin yeteri kadar iş güvenliğine önem göstermediği, iş sözleşmelerinde iş güvenliği ile alakalı maddeler ve yaptırımların yetersiz kalması, çözüm üretemeyen uzmanların büyük firmalarda çalışması, tehlikelerin önemsenmemesi. Sonuç: Çalışma sonunda, var olan tehlikeler detaylı bir biçimde araştırıldıktan sonra alınabilecek tüm önlemler üretilmiştir. Üretilen önlemler sonucunda iş kazalarının ve meslek hastalıklarının yaşanmaması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler : Geoteknik, Fore kazık, İş Güvenliği
Yazar Notu: Bu çalışma Yrd. Doç. Dr. Işılay ULUSOY tarafından danışmanlığı yapılan T.C. Okan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İş Sağlığı ve Güvenliği Bölümünde yapılmış Mustafa Onur KURTER’in “Geoteknik Çalışmalarda İş Güvenliği” Konu Başlıklı, Yüksek Lisans Tez çalışmasından türetilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Geoteknik, Fore kazık, İş Güvenliği
|