Deniz iş kolu iş yapış şekli taşıdığı riskler itibari ile birçok endüstriden farklıdır. Denizcilik sektörü tersaneler, donatanlar, limanlar, acenteler, gemiler, deniz trafik sistemleri gibi pek çok paydaşa sahiptir. Yüzer işyeri olan gemiler uluslararası sahada çalışmakta oluşabilecek deniz kazaları tüm bayrak devleti harici diğer ülkelere de zarar verebilmektedir. Bu nedenle uluslararası tüm kuruluşlar gemilerde iş kazalarını azaltmak ve özellikle kazalar sonucu oluşabilecek çevre felaketlerini engellemek amacıyla çalışmalar ve yasal düzenlemeler yapmaktadırlar. İş kazalarının azaltılmasında en önemli çalışma ISM uluslararası emniyetli gemi yönetim sistemidir. AB içinde en önemli katkı Paris Memorandumu doğrultusunda yapılan liman devleti kontrolleri, EMSA Avrupa Denizcilik Emniyeti Kuruluşu ve ITF Denizcilik sendikalarının denetimleri sonucunda deniz iş kolunda iş güvenliği açısından olumlu bir gelişme sağlanmıştır. IMO ve ILO’nun gemilerde iş güvenliği ve emniyetin sağlanmasına yönelik önemli çalışmaları mevcuttur. Denizcilik sektöründe en önemli iş güvenli sorunu kolay bayrak veya ucuz bayrak olarak ifade edilen, bu bayraklarla donatılmış teknelerin yaptığı kalitesiz gemi işletmeciliği sonucu iş güvenliği ve emniyetin bu gemilerde sağlanamamasıdır. Emniyetli gemi işletmeciliğinin sağlanması iş güvenliği ile sıkı bir ilişki halindedir. Bu çalışma aynı zamanda İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsünde Yüksek Lisans çalışması olarak sunulmuştur. Tez çalışmasında denizcilik sektörünün ana bileşenleri olan gemilerde, tersanelerde ve limanlarda uygulanan iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarını irdelenmiştir. Bu tez çalışması kapsamında Türkiye ve Dünya’da Tersanelerde yaşanan işçi kazaları ile bu kazaların nedenleri araştırılmaktadır. Bu kazaların türleri ve kazaların önlenmesine ilişkin çözümler sunulmuştur. Dünya ve Türkiye kaza oranları karşılaştırılmış gelişmiş ülkelere göre yüksek kaza oranının indirilmesi gerektiği saptanmıştır. Çalışma sonucunda denizcilik sektörünün analizi yapılmış, en sık rastlanan kazalar ve bu kazaların önlenmesine ilişkin verilmesi gereken eğitimlerin niteliği açıklanmıştır. Ayrıca kazaları azaltıcı görüş öneri ve değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Denizcilik sektörü, İş sağlığı ve İş Güvenliği, ISM Kodu, EMSA, bayrak devleti, liman devleti
|