Öz: Giriş: İş sağlığı ve güvenliği kavramı, genellikle işin yapılması sırasında iş yerinde karşılaşılan fiziki çevre şartları nedeniyle oluşan sağlık sorunları ve mesleki riskleri ele alarak bu riskleri kaldırılmayı veya azaltılmayı hedefleyen bir bilim dalı olarak tanımlanır. Fakat işyeri çalışanlarının haricinde insan ve çevre ilişkilerini ilgilendiren herhangi bir işin meydana gelmesi sırasında kaynaklanan, sağlığa zarar verecek koşullardan korunmak için yapılan sistemli ve bilimsel çalışmaları da içerir. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği dediğimizde ilk akla gelen unsur her zaman insan olacaktır. İnsanların ihtiyaçları ve bu ihtiyaçları karşılama istekleri doğrultusunda oluşabilecek riskler ve bu risklerinde etkileri farklı olmaktadır. İnsanların genellikle stresten kaçınmak ve rahatlamak amaçlı gerçekleştirdikleri rekreasyon faaliyetleri ve rekreasyon alanları önemli risk grupları içermektedir. Bu kapsamda rahatlama adı altında yapılacak olan faaliyetlerde oluşabilecek olan risklerden kişilerin korunması veya bu risklerin kabul edilebilir seviyelere indirilmesi insan sağlığı açısından önem taşımaktadır. Bununla beraber bu gibi doğal tabiat alanlarında ziyaretçilerin alanda oluşabilecek tehlikelerden korunması kadar doğal yapısına da zarar verilmemesi, koruma ve kullanma dengesinin göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Amaç: Bu çalışmada Çankırı-Korgun Alpsarı Göleti ve Çevresine rekreasyonel faaliyet amacıyla gelen ziyaretçilerin karşılaşılabileceği tehlike ve risklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Kapsam: Bu çalışmanın çerçevesini Çankırı-Korgun Alpsarı Göleti ve Çevresinde meydana gelebilecek tehlikeler, riskler ve buna yönelik alınabilecek önlemler oluşturmaktadır. Sınırlılıkları: Araştırma alanında yapılan gözlem çalışmaları 2017 yılı Mayıs Eylül ayları arasında gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Bu çalışma ile Çankırı-Korgun Alpsarı Göleti ve Çevresinde karşılaşılabilecek tehlikeler, riskler ve alınabilecek önlemlerin İş Sağlığı ve Güvenliği açısından değerlendirilmesi, gerekli literatür taramaları ve arazi gözlemleri ile tespit edilmiştir. Bulgular: Alpsarı Göleti, İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Çankırı iline bağlı Korgun ilçesi sınırları içinde bulunmaktadır. Alanın büyüklüğü 22.7 ha olup, Çankırı’ya 21 km uzaklıkta, denizden 890 m yüksektedir. Gölet tarımsal sulama ve rekreasyonel amaçla kullanılmaktadır. Galat Çayı üzerine yapılan gölette av yasağı dışında olta balıkçılığına izin verilmektedir (Gündüz Kesim ve Ursavaş, 2014). Kuzey Anadolu Kalkınma Ajansı ( KUZKA )'nın "2011 yılı Çevre ve Turizm Altyapısı Mali Destek Programı" proje teklif çağrısı kapsamında yürürlüğe giren "Çankırı Alpsarı Göleti Restorasyon Alanının Oluşturularak Turizme Kazandırılması Projesi" kapsamında 2013 yılında halkın hizmetine açılmıştır. Bu bağlamda, alana rekreasyonel amaçla gelen ziyaretçiler için en önemli tehlikeler; doğal afetler (deprem, yıldırım düşmesi, yangın, orman yangını, su baskını, sel), sabotaj- terör, güneş çarpması, zehirli hayvanların saldırısı, zehirli ve alerjik bitkiler, doğa-sportif aktivitelerde yaralanma, gölet çevresini çevreleyen çit veya korkulukların olmaması, gölet çevresinde boğulma, deniz bisikleti, bot, kayık vb. araçların batması ve araçtan düşme sonucunda boğulma, araç park yeri olmaması nedeniyle yol kenarına park edilen arabaların çocuklara veya yayalara çarpması, çocuk oyun alanlarında toprak zeminde ve ekipmanların yetersizliği nedeniyle yaralanma –sakatlanma, bisiklet yollarının olmaması nedeniyle oluşabilecek yaralanma, bazı uyarı tabelalarının yetersiz olması, gölet buz tuttuğunda insanların göletin üzerinde yürümesi sonucu yaralanma olarak belirlenmiştir. Ziyaretçiler tarafından meydana gelecek tehlikeler ise; çevre kirliliği (egzos dumanı, atıklar), sigara içimi, mangal ve ateş yakma, kamu mallarına zarar (oyun alanı ve tuvaletlerdeki ekipmanların kırık-bozulmuş olması), bitki türlerine ve toprağa verilen zarar, gürültü kirliliği olarak sıralanabilir. Sonuç: Sonuç olarak, gerek alanı işletenlerin gerekse de alana ziyaret amaçlı gelen kişilerin iş sağlığı ve güvenliği yaklaşımı ile bilgilendirilmesi ve karşılıklı olarak gerekli tedbirlerin alınarak belirlenen tehlikelerin kabul edilebilir seviyeye ineceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: İş Sağlığı ve Güvenliği, Çankırı-Korgun, Alpsarı Göleti, Tehlike, Risk
|
