Öz: Engelliler toplumun dezavantajlı grupları arasında yer almakla birlikte, sosyal hayatta her alanda engellerle karşılaşmaktadırlar. Bu engeller, sosyal yaşamda engelli bireyleri fiziksel engellerinden daha çok kısıtlamaktadır (1). Engeli bireyler toplumdan dışlanmadan normal yaşam standartlarına sahip insanlar gibi sosyal, kültürel ve çalışma hayatında toplumla entegre bir biçimde yaşamak istemektedirler (2). Engelli bireylerin toplumla iç içe yaşamalarını sağlamak için onların istihdam edilerek çalışma hayatına katılmaları da sağlanmalıdır (3). Engellilerin sayısının büyük oranlarda olması, ekonomik nedenler, bireysel, sosyal sebepler, toplum ve devlet görüşlerindeki değişimler gibi sebeplerden dolayı engelli bireylerin çalışma hayatına girme gerekliliği ortaya çıkmaktadır (4). Engellilerin çalışma hayatına dâhil edilmeleri için uygulanacak yöntemler; yasal zorunluluk ile engellilerin çalıştırılmaları (kota yöntemi), işverenlerin yasal zorunluluk olmadan engelli çalıştırmaları, evde çalışma, kişisel çalışma yöntemi, kooperatif çalışma yöntemi, sadece engelli bireylerin çalıştırıldığı seçilmiş işlerde istihdam ve korumalı işyerleridir (5). Ülkemizde engelli istihdamını arttırmak için kota yöntemi diğer yöntemlerden daha çok tercih edilmektedir. Ülkemizde diğer yöntemlerin fazla etkili olmama nedeni işverenlerin engelli çalışanlara karşı olumsuz bakmalarıdır. Sosyal, kişisel, kurumsal, kamusal ve piyasa faktörleri engelli bireylerin çalışma hayatından soyutlanmalarına sebep olan faktörler olarak sayılabilir (2). Bu çalışmada engelli bireylerin istihdam yöntemleri, istihdamının önündeki engeller, ülkemizde engelli bireylerin istihdamı ile ilgili uygulamalar ve yasal mevzuat düzenlemeleri karşılaştırılarak değerlendirilip rapor edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Engelli Birey, Engelli İstihdamı, Çalışma Yaşamı
Kaynaklar:
1- COM (2000). Engelliler İçin Engelsiz Avrupa Tebliği, https://eyh.aile.gov.tr/uluslararasi-mevzuat, 24.03.2019.
2- Yusuf Genç ve Güldane Çat (2013). Engellilerin İstihdamı ve Sosyal İçerme İlişkisi. Akademik İncelemeler Dergisi (Journal of Academic Inquiries), 8(1), 363-393.
3- Yener Şişman (2011).Türkiye’de Özürlülere Yönelik Yasal Düzenlemeler, Sosyal Siyaset Konferansları, 60, 169-221.
4- H. Filiz Alkan Meşhur (2006). Engellilerin Bir İstihdam Seçeneği Olarak Tele Çalışma; Modellenmesi ve Modelin Kent Planlama Açısından İrdelenmesi, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
5- Serdar Orhan (2013). Türkiye’de Özürlü Dostu İstihdam Politikaları (Durum Analizi ve Politikalar), Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları, Yayın No: 35.
Anahtar Kelimeler: Engelli Birey, Engelli İstihdamı, Çalışma Yaşamı
|
