Çalışma yaşamında biyolojik risk etmenleri; herhangi bir enfeksiyona, alerjiye veya zehirlenmeye neden olabilen, genetik olarak değiştirilmiş olanlar da dahil, mikroorganizmalar, hücre kültürleri ve insan endoparazitleri olarak tanımlanır. Bulaşıcı meslek hastalıkları daha ziyade sağlık personelinde ve tarım ve hayvancılık işlerinde çalışanlarda görülmekle birlikte değişik çalışma alanlarında da görülmesi mümkündür. Bunlar arasında madencilerde parazit hastalıkları ve tüberküloz, inşaat işçilerinde histoplazmozis, çiçekçilerde sporotrikozis, orman işçilerinde kayalık dağlar humması, tülaremi, lağım işçilerinde leptospirozis ve parazit hastalıkları vs. sayılabilir.
Sağlık sektöründe çalışanlar hem hastalarla temas sırasında hem de laboratuvar ortamlarında çeşitli enfeksiyon etkenleri ile karşı karşıyadırlar. Kırım Kongo Kanamalı Ateş nedeni ile Türkiye’de 6 sağlık çalışanı yaşamını yitirmiştir. Dünyada ve özellikle ülkemizde istatistiki olarak yeterli ve sağlıklı veri bulunmamakla birlikte; örneğin ABD’de sağlık çalışanlarında her yıl 600.000 iğne batması veya kesici alet yaralanması olmaktadır. Bu tür yaralanmalar özellikle Hepatit B ve C ve HIV bulaşmasına sebep olurlar. Solunumla bulaşan hastalıklar içinde tüberküloz özel bir yer tutmaktadır. Ülkemizde yapılan iki çalışmada toplumda tüberküloz sıklığı 100.000’de 34 bulunmuşken sağlık çalışanlarında 100.000’de 96 bulunmuştur.
Enfeksiyon etkenlerinin oluşturduğu tehdidin derecesi o sağlık kuruluşunda alınan önlemlerle ilgilidir. Etkenlerin sağlık çalışanlarına bulaşma yolları göz önünde tutularak uygun önlemler alınmalıdır. İşveren her çalışanın; çalışmalara başlamadan önce ve düzenli aralıklarla, sağlık gözetiminden geçmesini sağlamalıdır. Çalışma ortamında yapılan risk değerlendirmesi, özel koruma önlemleri alınması gereken kişileri tanımlamalıdır. Gerektiğinde, maruz kaldıkları veya kalmış olabilecekleri biyolojik etkene karşı henüz bağışıklığı olmayan çalışanlar için etkili aşılar hazır bulundurulmalıdır.
Anahtar Kelimeler: Biyolojik Risk, Çalışma Hayatı, Enfeksiyon
|
