Yenilenebilir enerji kaynakları konusunda yapılan araştırmalar her geçen gün ivme kazanmaktadır. Biyokütlenin yenilenebilir bir enerji kaynağı olarak değerlendirilmesi de bu alanda önemli bir yer tutmaktadır. Biyokütlenin en yaygın değerlendirme yöntemlerinden biri de gazlaştırmadır. Gazlaştırma, tam yanma için gerekli hava miktarının %20-50 kadarının sağlandığı bir kısmi yanma sürecidir. Bu işlem sonucunda katı yakıt, termal bozunma ile esas olarak CO, H2 ve CH4 içeren sentez gazı denilen yanıcı gaz ürününe dönüşmektedir. İçerdiği bileşenler açısından bakıldığında sentez gazı yanıcı ve zehirleyici özellikler taşımaktadır. Gaz istenilen debi, sıcaklık, basınç ve bileşimde elde edildikten sonra yakma ünitesinde yakılarak enerji içeriğinin ısıya dönüştürülmesi gerekmektedir. Yüksek sıcaklıkların elde edildiği ve yanıcı gazlarla çalışılan bir süreçte bazı risklerin ortaya çıkması kaçınılmazdır. Vakum sistemi ile çalışan gazlaştırıcılarda reaktör çıkışına yakın bölgelerde oluşan kaçak hava girişleri önemli bir iş güvenliği tehtidi oluşturmaktadır. Bu bölgelerde oluşan kaçaklar nedeni ile reaktör bölgesinden çıkan 250 ⁰C ve üzeri sentez gaz oksijenle buluşarak tutuşabilmekte ve patlama riski meydana getirebilmektedir. Sistem tasarımı ve yapılması gereken teknik kontroller de sızdırmazlık, reaktör tasarımı, kontrol ve gözlem üniteleri, sensör seçimleri ve montajları, filtreleme sistemleri önemli faktörlerdir. Gazlaştırma sürecinin takibi açısından da sıcaklık ve basınç takibinin sürekliliği, filtreleme sistemleri konusunda uyarılar önem arzetmektedir. Kullanılan otomasyon sistemleri sayesinde bölgesel sıcaklık kontrolleri ve basınç farkları ile olası kaçaklar ve patlama riski taşıyan bölgeler tespit edilebilmekte ve bu yolla sistem güvenliği sağlanabilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Gazlaştırma reaktörü, Otomasyon, İş güvenliği
|
